Het einde van het voetbalseizoen: wat is de ‘eerlijkste’ oplossing?
De KNVB hakt morgen een knoop door over het einde van de profcompetities. ‘Oneerlijk’ wordt de oplossing sowieso, op slechts driekwart van het seizoen. Maar wat is de minst oneerlijke, meest haalbare oplossing? Een gedachteschets.
Door Sjoerd Mossou
Er bestaan nogal wat verschillende definities van ‘eerlijk’, zo blijkt maar weer in deze voetballoze coronatijden. Het is maar net door welke bril je kijkt – voor ieder denkbaar scenario valt wel een boompje op te zetten, liefst in je eigen achtertuin.
Ongetwijfeld is behangkoning John van Zweden er in Den Haag heilig van overtuigd dat ADO Den Haag het ab-so-luut niet verdient te degraderen. In Utrecht kunnen ze feilloos beredeneren dat je als bekerfinalist en huidig nummer zes alle recht hebt op een Europees ticket.
Vanuit Volendam kwam gisteren de suggestie om maar gewoon te ‘loten’ om promotie en degradatie, aangezien de plaatselijke voetbalclub (net als NAC) een periodetitel in de Keuken Kampioen Divisie heeft veroverd. Reglementair geeft die prijs, linksom of rechtsom, nu eenmaal recht op een promotiekans. Ofwel, zo beredeneerde clubman en jurist Keje Molenaar in een mail aan de KNVB: loten is altijd nog eerlijker dan niet loten.
Het is heerlijke kroegpraat – en bij ieder scenario is er wel een groepje clubs dat zich ernstig benadeeld mag voelen. Gisteren mengde ook het onvermijdelijke adviesbureau Hypercube zich nog maar eens in de discussie: de statistici van het bedrijf hadden het fictieve competitieverloop ‘voorspeld’ met een geavanceerd rekenmodel.
Conclusie: Ajax zou met een ruime voorsprong kampioen zijn geworden, Feyenoord zou de derde plaats hebben veroverd. Zelfs het doelsaldo was doorberekend.
Het is grappig glazen bolgedoe, maar je kunt er zo weinig mee. Ook zoiets: in een competitie die nog niet is uitgespeeld, en waarin nog niet iedereen tegen dezelfde tegenstanders heeft gespeeld, kun je best beredeneren dat ‘onderling resultaat’ een zogezegd logischer, eerlijker maatstaf is dan doelsaldo.
In dat geval zou niet Ajax, maar juist AZ de landstitel moeten krijgen, want de Alkmaarders wonnen dit seizoen twee keer van hun directe concurrent. Maar ‘eerlijk’ is vaak ronduit arbitrair en abstract. Bovendien: je moet in dat geval de reglementen nóg creatiever toepassen dan je nu al doet.
Oplossing
Want ook dat is nu eenmaal een onontkoombaar onderdeel van de discussie: wat is juridisch, reglementair en praktisch de beste, ofwel minst slechte, oplossing? Marketeer Chris Woerts liet als eerste een proefballonnetje op voor een eredivisie met twintig clubs, weken geleden al. Er valt best veel te zeggen voor dat compromis: RKC en ADO Den Haag worden niet richting de eerste divisie geduwd, aangezien ze sportief nog een kans hadden – hoe klein ook – om zich te handhaven. Komend seizoen heb je méér wedstrijden bovendien, wat prettig is voor Fox Sports én de stadionrecettes. En Cambuur en De Graafschap beloon je ook navenant voor hun prestaties.
Klinkt goed, maar ook hier geldt: hoe langer je erover doordenkt, op hoe meer praktische bezwaren je stuit. Het complete competitieformat moet op de schop, met alle reglementaire gevolgen van dien, voor een periode van tenminste twee jaar. De Keuken Kampioen Divisie wordt voor twee jaar uitgekleed, met vier beloftenteams in een nog wat verder verschraalde competitie
Als je een jaar later alsnog terug wilt naar achttien clubs, hoe geef je dan de promotie/degradatieregeling vorm? Welke club uit het rechterrijtje kan dan leven met liefst vier rechtstreekse degradatieplekken? En los daarvan, zolang je nog niet eens weet wanneer het nieuwe seizoen kan beginnen, mogelijk pas in oktober, zou het praktisch gezien wat vreemd zijn om juist méér wedstrijden in de speelkalender te proppen.
Kortom: niet alleen wat gevoelsmatig ‘eerlijk’ is, weegt mee in de afwegingen. De KNVB zal ook op zoek gaan naar een behapbare oplossing, zonder allerlei complexe toeren uit te hoeven halen. Grofweg betekent dat dat er één harde keuze overblijft. Ofwel je laat de huidige stand tevens de eindstand zijn, ofwel je schrapt de volledige competitie uit de boeken, precies zoals dat bij de amateurs is gebeurd.
Die laatste optie is puur reglementair vermoedelijk de meest eenvoudige. Je schrapt gewoon alle uitslagen en begint weer opnieuw, met de Europese tickets zoals die aan het begin van dit seizoen golden, en zonder promoties of degradaties. Bottom line: seizoen mislukt door extreme omstandigheden. Na de zomer nieuwe ronde, nieuwe kansen.
Alleen druist juist die optie rechtstreeks in tegen wat je ‘op sportieve gronden’ zou kunnen noemen, één van de ietwat abstracte uitgangspunten die de UEFA meegaf aan de nationale bonden voor het beëindigen van competities.
De droomseizoenen van Willem II en AZ, afgedwongen door uitstekend beleid, draai je in dat geval volledig de nek om. Cambuur en De Graafschap dupeer je ook. En andersom laat je de ondermaatse prestaties van bijvoorbeeld PSV, RKC en ADO Den Haag juist compleet zonder gevolgen. Is dat dan ‘eerlijk’? Nee, integendeel.
Wie ‘praktisch haalbaar’ en ‘op sportieve gronden’ tegelijk in een blender gooit, komt uit bij de meest voor de hand liggende oplossing. Verklaar de huidige stand tot ‘eindstand’ en koppel daar de sportieve consequenties aan, eventueel zonder een formele landskampioen aan te wijzen.
Laat het KNVB bekerticket ‘terugvloeien’ naar de competitie, met pijn in het hart, zoals dat óók gebeurt wanneer de bekerwinnaar tevens als eerste of tweede eindigt in de eredivisie. Vervang de hekkensluiters RKC en ADO Den Haag voor Cambuur en De Graafschap. Is dat ‘oneerlijk’ voor clubs als AZ, FC Utrecht en die twee degradanten? Zeker weten. Geen twijfel mogelijk. Juridisch beschouwd kun je er ongetwijfeld een compleet seizoen van Suits aan wijden op Netflix. ADO Den Haag kan doorprocederen tot aan het CAS.
Maar een eerlijke oplossing bestaat domweg niet. Bij ieder scenario zijn er clubs de pineut.
Solidariteit
Juist daarom is solidariteit nu zo essentieel, je ontkomt er niet aan om de benadeelden te compenseren met televisiegeld en Europese inkomsten. Hoe, grofweg? Ajax compenseert AZ met Champions League-geld. Feyenoord, PSV en eventueel Willem II compenseren FC Utrecht vanuit hun Europa League-inkomsten. ADO Den Haag en RKC krijgen volgend seizoen een hoger percentage uit de Fox Sports-pot, net als de periodewinnaars NAC en FC Volendam.
En meteen daarna maken de clubs met de KNVB en Eredivisie CV een noodplan voor de complete bedrijfstak. Dat is niet zozeer een kwestie van ‘eerlijk’ of ‘oneerlijk’, maar pure noodzaak.
