Ik heb het verdrag inmiddels gelezen (ja, echt waar) en daarnaast nog wat andere werken geraadpleegd. Om een ander dat te besparen, heb ik dan maar ??n en ander op een rijtje gezet.
"Ik heb het Oekra?ne-verdrag gelezen en ik ben eruit: ik stem voor."
U kunt komende woensdag, in het stemhokje voor het referendum, een munt opgooien. Kop is Ja, dat idee.
Verleidelijk.
U kunt ook dit stukje lezen. Niet dat ik mezelf een expert zou noemen, maar in mijn hoofd won de stem van verantwoordelijkheidsbesef het van de stem die liever Netflix bleef kijken en ik heb het ??n en ander uitgezocht. Misschien heb ik zelfs wel antwoorden gevonden op vragen waar u ook mee rondloopt.
Dus misschien scheelt dit stukje u weer een uurtje googelen, zeker nu er geen stemwijzer is (iemand vond dat die subsidie beter aan bedrukt toiletpapier besteed was ? echt waar).
Mocht u eerst willen weten hoe ik erin sta: ik zou mezelf gematigd Euroscepticus noemen. In principe vind ik Europese samenwerking een goed idee, maar in de praktijk lijkt het vooral te resulteren in een hoop idealistische nonsens in een wervelwind van politiek geblunder. Misschien herkent u dat gevoel.
Mijn eerste gedachte was het associatieverdrag zelf te lezen. Bleek
de PDF 2.135 pagina's te tellen... Gelukkig is de eigenlijke verdragstekst slechts 170 pagina's, gevolgd door 7 pagina's indrukwekkende handtekeningen en eindeloze bijlagen. Die bijlagen zijn vooral opsommingen van spelregels. Zo mocht ik vaststellen dat de importheffing voor postduiven 10% is, vermits het beest niet voor een dierentuin bestemd is, in welk geval hij of zij van importheffing is vrijgesteld. De importeur, niet de duif. Ik probeerde me een beeld te vormen van een dierentuin waar de postduif een hoofdattractie is. Dat lukte me niet.
Ik leerde ook dat pantoffels met een binnenzool van 24 centimeter of langer in een andere douanecategorie vallen dan die met kleinere binnenzolen, maar waarom is me niet helemaal duidelijk. Daar is dus over onderhandeld, tussen Europese en Oekra?ense ambtenaren. Ik weet niet wat u in het dagelijks leven doet om brood op de plank te leggen, maar wat het ook is; vergeleken met deze oersaaie malle treurnis bent u James Bond.
Die onderhandelingen begonnen in maart 2007. In 2013 begon het goedkeuringsproces, totdat de Oekra?ense president Janoekovitsj besloot, waarschijnlijk onder druk van Rusland, er toch maar vanaf te zien. Daarop kwam de Oekra?ense bevolking met succes in verzet (de Maidanprotesten) en trad er in mei 2014 een nieuwe regering aan die het verdrag alsnog goedkeurde. Alle deelnemers aan het verdrag ratificeerden het daarna: Nederland deed dat in de eerste helft van 2015 met instemming van beide Kamers der Staten-Generaal.
Daarmee had, in onze vertegenwoordigende democratie, eigenlijk de kous af moeten zijn, maar toen besloot een bonte verzameling luidruchtige types in Nederland een referendum af te dwingen. Een beetje zoals wanneer een klasgenoot op de middelbare school de leraar eraan herinnerde dat er vandaag een schriftelijke overhoring zou zijn. Zat ook nooit iemand op te wachten. Maar goed.
Het verdrag past in een lange traditie van vergelijkbare verdragen die Europa eerder sloot met landen als Noorwegen, Marokko, Isra?l, Chili en andere verre oorden, waarmee eigenlijk meteen de vraag is beantwoord of Oekra?ne hiermee lid van de EU zal worden. Dat staat er niet in. Sterker, ik heb na het lezen van het verdrag de indruk dat men erg goed hun best heeft gedaan om elke schijn van toetreding te vermijden. Dat stelt alvast gerust.
Op politiek vlak is het verdrag sowieso eigenlijk weinig inspirerend (en het was toch al zo saai!). We gaan wat vaker met elkaar om de tafel zitten en Oekra?ne belooft mensenrechten, vrijheden, de democratie en de rechtstaat te versterken. Europa zal daarop toezien. Alleen wanneer het land in al die aspecten vooruitgang boekt, treden bepaalde gunstige handelsvoorwaarden in werking. Erg degelijk allemaal, spannend is het niet.
Op economisch gebied belooft Oekra?ne zoveel mogelijk de ? constant veranderende ? Europese wetgeving over te nemen (arme ambtenaar die daar achteraan mag). Het idee is dat Europese bedrijven, die natuurlijk al aan alle Europese regels voldoen, zonder al te veel poespas en vergunningen straks ook in Oekra?ne actief kunnen worden. Daar heeft u verder niet zoveel aan, tenzij u exporteur bent.
Tenslotte staan er ook nog wat artikelen in om de samenwerking tussen veiligheidsdiensten en politie in Europa en Oekra?ne te verbeteren zodat georganiseerde misdaad, mensensmokkel, fraude en corruptie beter bestreden kunnen worden. Die artikelen ogen overigens wel tamelijk vrijblijvend, meer van de categorie ?We gaan ons best doen.?
En wat kost ons dat nou eigenlijk? Wel, al wat aan financi?le steun uit Europa de kant van Oekra?ne op zal gaan, komt uit de begroting van de EU. Nederland heeft al een vaste bijdrage aan die begroting en er wordt uitdrukkelijk niet om extra bijdragen gevraagd. De Europese Commissie berekende dat de financi?le steun aan Oekra?ne op de middellange termijn op kan lopen tot 11 miljard euro. Dat valt nogal mee wanneer we ons realiseren dat het Internationaal Monetair Fonds in 2014 zo'n 15 miljard euro aan steunpakketten voor Kiev reserveerde.
Goed. Dus?
Waar het op neer komt, is dit: het associatieverdrag heeft als doel de handel tussen de EU en Oekra?ne te vereenvoudigen, criminaliteit en corruptie tegen te gaan en de democratische politiek en de rechtstaat van het land te versterken. Daar moeten we geen al te hoge verwachtingen bij hebben: de slagkracht van een associatieverdrag is nou eenmaal beperkt. Tegelijkertijd wordt er van ons effectief niets extra's gevraagd, ook geen (belasting)geld.
Ik vind het nogal moeilijk om hier tegen te zijn en de keuze lijkt me uiteindelijk dan ook vrij simpel: ik stem woensdag voor.
En daarna hoop ik dat de vertegenwoordigende democratie weer gewoon z'n werk gaat doen, zodat ik de rest van m'n leven nooit meer dit soort verdragen hoef te lezen.
Zo. Tijd voor Netflix.