Van het AD: (hier en daar misschien een beetje slecht leesbaar, dat is omdat het gekopieerd is van blendle)
Voetbalpiramide staat nu al volledig op instorten
Jan Dirk van der Zee is directeur amateur-voetbal van de KNVB. Ook op zijn bureau in Zeist ligt een beladen hoofdpijndossier: de voetbalpiramide. Hoe moet het verder met beloftenteams, top- amateurs en profs? ,,Misschien is straks de conclusie: we gooien de boel weer dicht.''
SJOERD MOSSOU EN MAARTEN WIJFFELS
Tekst Sjoerd Mossou en Maarten Wijffels
Het was juni, Jan Dirk van der Zee stond achter een microfoon op de KNVB Campus in Zeist, letterlijk recht tegenover tientallen emotionele, boze amateurvoetbalbestuurders uit het hele land. Het leek wel een volksopstand.
Het thema was heikel en beladen: de Nederlandse voetbalpiramide, al sinds 2014 voortdurend voer voor discussie bij topamateurclubs, bij clubs uit de Jupiler League, bij supporters, bij voetballiefhebbers in het hele land.
,,Vanuit de zaal kwam op een gegeven moment een heel heldere vraag'', vertelt Van der Zee. ,,Een amateurvoorzitter sloeg letterlijk met de vuist op tafel en vroeg, hevig ge?motioneerd: wat worden w?j er beter van? Wat levert het ?ns op als er straks n?g meer beloftenteams van profclubs instromen in de tweede en derde divisie?''
Van der Zee was en is onomwonden eerlijk: ,,Die vraag was volkomen terecht, maar we hadden er geen antwoord op. Toen heb ik meteen gezegd: we gaan het gewoon niet zo doen. We moesten terug naar de tekentafel. Helemaal op nul. Opnieuw beginnen.''
Op de schop
Om de discussie goed te begrijpen, moeten we eerst terug naar 2014. Destijds werd de Nederlandse voetbalpiramide op de schop gegooid, bovenal om voor doorstroming tussen amateurs en profs te zorgen, want Nederland had als enige land in Europa nog een hermetisch 'afgesloten' competitie. Tegelijk werden voortaan beloftenteams toegelaten in de Jupiler League, in het kader van 'talentontwikkeling' in het profvoetbal.
De praktijk bleek enorm weerbarstig. Er kwam gedoe over haast alles. Over de nieuwe licentievoorwaarden waaraan amateurclubs in de nieuwe topklasse/tweede divisie moesten voldoen. Over clubs die niet wilden promoveren. Over de beloftenteams, vaak spelend met wisselende selecties. Op zoek naar een oplossing werd van alles aangepast, bijgestuurd en teruggedraaid, maar nooit leidde het tot een echte oplossing.
Compromis
,,In juni lag er eigenlijk weer een nieuw compromis op tafel'', aldus Van der Zee. ,,Er zouden extra beloftenteams instromen in de tweede en derde divisie, terwijl we de licentievoorwaarden voor amateurclubs zouden aanpassen en verbeteren. Maar er was z? veel weerstand vanuit de amateurclubs. Vanaf toen heb ik domweg gezegd: ongeacht wat de profsector er van vindt, dit compromis moet van tafel. Er moet gewoon een geheel nieuw plan komen.''
De beladen vergadering in Zeist leidde w??r tot imagoschade voor de KNVB, de voetbalbond die de laatste jaren van de ene in de andere crisis of nationale discussie rolt. 'Een gevoelige nederlaag voor Van der Zee en de KNVB', luidde de conclusie nadien.
,,Ik ervaar dat totaal niet zo'', zegt Van der Zee, die vandaag weer met ledenraad van alle amateurs vergadert in Zeist. ,,Het gaat niet om mijn ego. De KNVB is er voor zijn leden, voor de clubs, in mijn specifieke geval de amateurclubs. Wij dienen h?n belang, niet dat van onszelf of van mij persoonlijk. In 2014 is, v??r mijn komst, de hele voetbalpiramide op de schop gegaan. Over de besluitvorming kun je discussi?ren, maar die beslissing heeft de KNVB destijds samen met de clubs genomen.''
Toen heb ik meteen gezegd: we gaan het gewoon niet zo doen. We moesten terug naar de tekentafel. Helemaal op nul. Opnieuw beginnen
Achteraf kun je zeggen: er is destijds domweg niet goed genoeg nagedacht.
,,Helemaal waar. De gevolgen en complicaties zijn onderschat. We zijn met zijn allen, de bond ?n de clubs, een doodlopende weg ingeslagen.''
Wat betekent nu precies concreet: 'terug naar de tekentafel'?
,,Dat alle opties weer open liggen. Er zijn de laatste maanden twee verkenners op pad gestuurd. Die zijn met tal van clubs uit allerlei geledingen in gesprek gegaan. Hun bevindingen leggen ze deze week voor het eerst voor aan een speciale projectgroep (zie kader). Op zichzelf ligt er een heel heldere vraag op tafel: hoe ziet de ideale voetbalpiramide er uit? Dat er straks een goed plan ligt m?t draagvlak.''
Maar is dat geen utopie? De verdeeldheid is enorm. FC Lisse denkt oneindig anders dan TOP Oss of Ajax, Spakenburg ziet het weer anders dan De Dijk.
,,Misschien is de conclusie wel: we sluiten de boel weer ouderwets af. Misschien moeten we wel concluderen dat de Nederlandse voetbalcultuur dusdanig is ingericht, dat het beter is om profs en amateurs weer volledig te gaan scheiden. Nederland heeft een prachtig, maar heel specifiek voetballandschap. Neem alleen al het fenomeen zaterdag- en zondagclubs. Dat bestaat nergens in de wereld. Dat een club als Harkemase Boys zegt: alles prima, maar we gaan niet op zondag spelen, want dat ligt vast in onze statuten. Bij de inrichting van de piramide speelt dat allemaal een rol. In heel veel landen spelen beloften al tientallen jaren in de reguliere competities, in Spanje kun je als amateur zomaar tegen M?laga 3 spelen, bij wijze van spreken. Wij zijn dat totaal niet gewend - en dat is niet per se goed of slecht. Het is ??k heel belangrijk om onze eigen amateurvoetbalcultuur te koesteren. Al die clubs, al die honderdduizenden leden in het hele land, al die sportcomplexen. Uniek in de wereld. ''
Maar staan de FIFA- en UEFA-regels toe om de boel weer dicht te gooien? In 2014 werd geregeld gesuggereerd dat we de open competitie van hogerhand kregen opgelegd.
De gevolgen en complicaties zijn onderschat. We zijn een doodlopende weg ingeslagen
,,Klopt, dat argument is gebruikt, maar het is absoluut niet waar. Als wij in Nederland tot de conclusie komen dat we de boel tussen profs en amateurs weer willen afsluiten, dan kan dat. Maar er zijn meer opties. Het is zeker niet per se het vertrekpunt. Hoe complex deze discussie ook is, ik sluit zeker niet uit dat er een model uit komt waar iedereen uiteindelijk mee kan leven. Amateurs ?n profs.''
In hoeverre heeft het imagoprobleem van de KNVB een rol gespeeld? Er wordt vanuit alle hoeken geschoten op Zeist.
,,Dat is zeker een factor geweest, al is die niet meetbaar. Er is veel achterdocht. Daar moeten wij als KNVB niet kinderachtig over doen, want er ?s heel veel gebeurd. Het is helemaal aan onszelf om dat vertrouwen terug te winnen. We zijn al lang niet meer de afgesloten organisatie van jaren terug.''
,,Waar ik me in algemene zin wel over verbaas, is de manier waarop de KNVB steeds als een soort kwaadaardige vijand wordt weggezet. Terwijl iedereen in ons voetballand lid is van de KNVB, en in die zin ook gewoon deelgenoot. Trainers uit het profvoetbal die harde kritiek leveren, prima hoor, maar zij zijn ??k gewoon onderdeel van de KNVB, h?? Dan denk ik: waarom ga je niet eerst eens het gesprek aan? Waarom kom je niet een keer kijken in Zeist, alvorens vanuit je eigen clubperspectief van alles te roepen. Als KNVB zijn wij er voor clubs en leden, onze taak is om dienstbaar te zijn, maar het gaat ook om een wisselwerking.''
