Gertjan Verbeek: ?In Engeland lachen ze Davy Klaassen uit?
De Eredivisie ligt op de tekentafel. Binnenkort kan er een nieuw model uit de mixers in Zeist komen. In een serie verhalen gaan we dieper in op de hervorming van onze hoogste voetbalcompetitie. In deze aflevering trainer en praktijkman Gertjan Verbeek. ?Wij zijn alleen maar aan het pamperen in Nederland. En dat gaan we w??r doen als we de Eredivisie inkrimpen.?
Zijn werkveld strekt zich tegenwoordig uit van Union Berlin in het noorden tot 1860 M?nchen in het zuiden. Na SC Heerenveen, Heracles Almelo en Feyenoord was AZ in 2013 zijn laatste club in Nederland. Gertjan Verbeek nam de wijk naar Duitsland, eerst naar N?rnberg en sinds december 2014 is hij trainer van VfL Bochum. In de Tweede Bundesliga, dat wel, maar nog steeds in een competitie van de overtreffende trap. Hij levert bijvoorbeeld strijd met clubs als VfB Stuttgart en Hannover 96die een begroting hebben van honderd miljoen euro. En in het seizoen 2014/15 haalden de clubs uit de Tweede Bundesliga een gezamenlijke omzet van 504 miljoen euro. De achttien clubs in de Eredivisie kwamen toen niet verder dan 433 miljoen.
Zie hier de marge in de Lage Landen. Gespartel tegen de stroom in. Niet voor niets houdt voetballend Nederland zijn huidige competitie-opzet tegen het licht. Op de tekentafel zijn de contouren van een nieuwe Eredivisie zichtbaar, ingericht naar Belgisch blauwdruk. Terug naar zestien clubs, op het einde een kampioenspoule, hoe dan ook meer topwedstrijden onder hogere weerstand, zo zijn de geluiden die doorsijpelen. De discussie wordt gevolgd en ook gevoerd door Gertjan Verbeek. Als speler en trainer was hij tenslotte dertig jaar werkzaam in het Nederlandse voetbal en als analist van FOX Sports staat hij nog steeds bijna wekelijks in een Eredivisie-stadion. Hij mag dan in Duitsland werken, de verbondenheid is er nog steeds. Zijn conclusie? ?De insteek is verkeerd.?
Wat bedoelt u daarmee?
?Vanaf het begin is ingezet op een inkrimping van de Eredivisie. E?n iemand is begonnen met iets te roepen en vervolgens praat iedereen hem na. Een deugdelijke onderbouwing waarom een kleinere Eredivisie goed zou zijn voor het Nederlandse voetbal, heb ik echter nog niet gehoord. Volgens mij moet het uitgangspunt zijn dat we de kwaliteit van voetbal als kijkspel waarborgen. Ik wil daarom niet minder, maar m??r wedstrijden. Dat betekent namelijk meer stadionbezoek, meer interesse van sponsors, hogere kijkcijfers, meer geld voor de clubs, meer weerstand voor de spelers en meer clubs die op een fatsoenlijke manier kunnen opleiden, trainen en doorontwikkelen.?
Hoe stelt u zich dat voor?
?Ik pleit voor een uitbreiding van de Eredivisie tot 22 clubs. In de Jupiler League zitten met NAC, De Graafschap, VVV-Venlo en SC Cambuur nog zo?n vier ? vijf clubs die de achterban en de accommodatie hebben om aanspraak te kunnen maken op een plaats in de Eredivisie. Betrek die clubs erbij en formeer een brede en sterke Eredivisie waarin alle clubs maximale voorwaarden kunnen cre?ren om betaald voetbal te bedrijven. Op de lange duur heeft een club als NAC in de Jupiler League echt geen bestaansrecht. In die competitie worden jonge spelersblij gemaakt met een contractje van achttienhonderd euro per maand. Maar daarvan kun je geen gezin onderhouden. Zolang de spelers uitzicht hebben op een overstap naar de Eredivisie, zullen ze het blijven proberen. Als ze echter 22 of 23 jaar zijn, zullen ze zich gaan richten op een maatschappelijke carri?re, al dan niet in combinatie met voetbal. Je kunt dat semiprofessionalisme noemen, maar ook semi-amateurisme.?
De topclubs willen juist ruimte voor meertopduels om de weerstand te verhogen.
?Daar geloof ik niet in. Blijkbaar heeft Feyenoord geen moeite om top te zijn tegen PSV, maar w?l tegen Go Ahead Eagles en Sparta. Dat is dus vooral een mentaal verhaal. Bovendien: een club als Barcelona moet ook naar Getafe of M?laga en moet dan ook vol aan de bak. En wel omdat het in Spanje zo is georganiseerd dat Getafe en M?laga op een volwaardige manier betaald voetbal kunnen bedrijven. Wij klaagden in Nederland steen en been over het feit dat AZ werd afgedroogd tegen Olympique Lyon en dan vooral op het fysieke vlak. En wat willen we? Nog minder wedstrijden spelen. Maar als je naar de data kijkt, dan zie je dat een wedstrijd van Feyenoord tegen de nummer laatst van de Eredivisie nog altijd intensiever is dan een goede training van Feyenoord. Want er is nu eenmaal geen training waarin je twee keer 45 minuten in het rood staat met een hartfrequentie tussen de 160 en 200 per minuut.?
Meer wedstrijden dus.
?Ja, want dat betekent meer inhoud en meer weerbaarheid voor de spelers. Kijk nu eens om je heen: in alle grote voetballanden worden veel wedstrijden gespeeld. Engeland, Spanje, Itali? en Frankrijk hebben een competitie met twintig clubs. Duitsland heeft jaarlijks alleen al zeven clubs in het Europese voetbal, waarvan de meeste ook nog eens overwinteren. En wat gebeurt er in Nederland? Davy Klaassen klaagde dat de KNVB de wedstrijd tegen FC Groningen niet van zondag naar maandag had verplaatst omdat Ajax donderdags ook al Europees had gespeeld. In Engeland lachen ze hem uit. Hardop. Georginio Wijnaldum zei recent niet voor niets dat er in het buitenland veel harder wordt getraind en dat hij ook nog eens wedstrijden op een hoger niveau en onder een veel hogere intensiteit moet spelen. Wij zijn alleen maar aan het pamperen. En dat gaan we w??r doen door de Eredivisie in te krimpen. Maar Ajax, PSV en Feyenoord moeten niet gepamperd worden, die moeten aan de bak. Iedere week twee keer.?
Wij horen de eerste tegenargumenten al.De speelkalender is toch al overvol, voor een grotere Eredivisie is absoluut geen ruimte?.
?Als Spanje het kan organiseren, kunnen wij dat toch ook? Daar heeft het bekertoernooi zelfs een systeem met uit- en thuiswedstrijden. En ook in Engeland hebben ze echt geen andere kalender. Wel hebben ze daar nog een extra bekertoernooi met de League Cup. Ik bedoel maar: als er een wil is, komt er een oplossing. Speel bijvoorbeeld minder oefeninterlands. Geef de spelers in de winter een week vrij in plaats van drie weken. Speel langer door. En dan speel je soms drie keer in de week, is dat erg? De bezettingsgraad van de stadions is hoog, de kijkcijfers van FOX worden steeds beter. Mensen w?llen graag wedstrijden zien. En voetbal speel je voor de mensen. We zijn dus niet gebaat bij minder, maar bij meer.?
U neemt met Spanje en Engeland de top als voorbeeld. De Nederlandse clubs kijken naar het kleinere Belgi?. Is dat het verschil?
?Dat weet ik niet. Ik weet wel dat de hele vergelijking met Belgi? totaal niet opgaat. Het Belgische voetbal is heel anders ingericht. Neem het verhaal met spelers van buiten de EU. Met hun relatief hoge salarissen zorgen Ajax, PSV en Feyenoord ervoor dat die voetballers bij ons 450 duizend euro per jaar moeten verdienen. Er is op dit moment geen speler meer in de subtop die 4,5 ton verdient. Niet bij AZ, niet bij Vitesse, niet bij Heerenveen; het is allemaal minder geworden. Clubs bezuinigen, goede buitenlanders kunnen ze niet meer aantrekken. Zet daar eens AA Gent en Racing Genk tegenover. De Belgische clubs hebben niet te maken met beperkingen ten aanzien van buitenlanders en dat zie je terug. De selectie van Genk bestaat voor zestig procent uit buitenlanders, die van Gent zelfs voor zeventig procent. En kijk naar de leeftijden. Gent en Genk hebben veel spelers van 27, 28 jaar, terwijl de gemiddelde leeftijd van AZ en Heerenveen rond de 22 ? 23 jaar schommelt. Let wel, ik ben er geen voorstander van meer spelers van buiten de EU op te halen. Maar als je constateert dat er drie Belgische clubs overwinteren in de Europa League, is dat wel een factor van belang.?
Toch zijn de parallellen significant. Sinds in 2009 de play-offs in Belgi? werden ingevoerd, steeg Belgi? op de UEFA-ranglijst van dertien naar negen. Nederland legde deomgekeerde weg af.
?Die grafiek zal ongetwijfeld kloppen. Maar of de conclusie juist is dat dit komt doordat de competitieopzet in Belgi? is veranderd? Iemand roept dat een keer en anderen nemen dat klakkeloos over. Voor mij is een andere competitievorm vooral een cosmetische ingreep. Je kunt ook Spanje als voorbeeld nemen. Een competitie met twintig clubs. Tegelijkertijd heeft de gemiddelde Spaanse voetballer een hoge technische vaardigheid en spelen Spanjaarden goed positiespel. Dat heeft vooral met de manier van opleiding te maken, d?t is de kern.?
Sportmarketeers verwachten dat een Eredivisie naar Belgisch model direct een plus van twintig miljoen euro oplevert.
?En wat levert dat per club op? Ik denk dat op den duur de clubs zich in hun eigen vlees snijden als ze akkoord gaan met inkrimping van de Eredivisie. Want ook de betaalzender die nu al voor een groot deel verantwoordelijk is voor de inkomsten van de clubs, heeft alleen maar baat bij een aantrekkelijke, sterke competitie. Door h??l Nederland. Incidenteel levert eenextra opvoering van Ajax-Feyenoord meer kijkers op. Maar dat valt in het niet bij de extra kijkers die je een heel seizoen lang in de regio Venlo trekt als de kansen voor VVV omEredivisie te gaan spelen worden vergroot. In Breda geldt hetzelfde. Als je nog minder clubs toelaat tot je competitie, hebben nog minder clubs de financi?le middelen om te investeren in accommodatie, in faciliteiten, in kwaliteit van trainers en dus in de opleiding. Hoe minder clubs er opleiden, hoe smaller de piramide wordt. En hoe smaller de piramide, hoe minder kwaliteit je uiteindelijk krijgt. Het begint altijd met een breed podium, vanuit kwantiteit ontstaat kwaliteit. Het beste voorbeeld is nog Vincent Janssen, die zich via Feyenoord oprichtte bij Almere City en na AZ terecht is gekomen bij Tottenham Hotspur en Oranje. Je moet ervoor zorgen dat er een brede basis onder ons voetbal ligt.?
U voorspelt nog moeilijke tijden voor de Belgische competitie?
?Feitelijk is die al uitgehold. Met Anderlecht, Club Brugge en Standard Luik, aangevuld met Genk en Gent, is daar nog maar een handvol clubs interessant voor publiek en sponsors en dus voor kijkcijfers. Af en toe komt daar dan een outsider als Zulte Waregem bij. Maar de rest ? Roeselare, Beerschot, noem maar op ? heeft niets meer in te brengen. Ga je dat in Nederland ook toepassen, dan kan ik je nu al voorspellen dat FOX Sports gaat afhaken en zijn heil gaat zoeken in de Tweede Bundesliga of het Engelse Championship. En waarvoor? Stel dat Ajax straks in een kleinere Eredivisie vijf miljoen meer krijgt. Of tien miljoen. In de Tweede Bundesliga of het Championship lachen ze om dat soort bedragen.?
Wordt de discussie dan wel zuiver gevoerd?
?De discussie wordt gevoerd vanuit de commerci?le belangen van de topclubs. In Duitsland bijvoorbeeld worden de tv-gelden veel evenrediger verdeeld dan in Nederland. Je kunt stellen dat Bayern M?nchen meer solidariteit heeft met de rest van het speelveld dan de Nederlandse topclubs. Want Bayern realiseert zich dat de totale verdiensten minder worden als de Duitse competitie niet meer interessant is. Ieder jaar Bayern kampioen zorgt ook voor discussie in Duitsland. Wij kunnen onze energie veel beter steken in het verbeteren van ons nationale product. Zorg ervoor dat er meer talenten doorstromen, cre?er voorwaarden waardoor het voor talenten aantrekkelijk wordt ??n of twee jaar langer in Nederland te blijven. Accepteer dat je een opleidingsland in plaats van een winnaarsland bent geworden. Wij hebben het als klein voetballand jarenlang heel goed gedaan, maar naarmate wereldwijd nieuwe geldstromen zijn losgekomen, maken wij geen kans meer. Zoals we ook moeten accepteren dat het kampioenschap negen van de tien keer naar Ajax, PSV of Feyenoord gaat. Er kan altijd een outsider tussen komen, maar je ziet welke problemen dat bij AZ en FC Twente heeft veroorzaakt. Aan de andere kant zag je ook dat het hele land op z?n kop stond toen die clubs de titel pakten. Probeer dus een situatie te cre?ren waarin de outsider nog steeds een kans maakt. Misschien presteert Ajax wel een keer een seizoen minder omdat het 42 wedstrijden in de Eredivisie moet spelen. Mooi, toch??
Jacco Swart, de directeur van de Eredivisie CV, en Gijs de Jong, de interim-directeur van de KNVB, hebben hun voorkeur uitgesproken voor een Eredivisie met zestien clubs. Hetplan lijkt al in kannen en kruiken.
?Dat denk ik niet. Uiteindelijk moeten de clubs beslissen en ik kan me niet voorstellen dat veel clubs hiermee akkoord gaan. Er komen straks misschien wel tien in aanmerking om op een onnatuurlijke manier terug te gaan naar de Jupiler League. Bij een inkrimping van de Eredivisie komt er een convenant waarin in ??n seizoen vier clubs moeten degraderen. Zelfs grote subtopclubs als FC Twente enHeerenveen kunnen dan in een jaar waarin alles tegenzit het haasje zijn.?
Wie voert nu de regie in deze discussie?
?Geen idee, de KNVB in ieder geval niet. Zoals Mark Rutte werd verweten dat hij niet de premier is van alle Nederlanders, zo zou de KNVB er moeten zijn voor alle clubs en alle voetballers. Ook de amateurs.?
Wat verwacht u concreet van de KNVB?
?Iedere club of bestuurder redeneert en praat vanuit zijn eigen belang. De KNVB moet als overkoepelende organisatie juist een helikopter-view bieden en advies geven, vanuit een neutrale houding. Huur als KNVB experts en wetenschappers in. Laat datamodellen onderzoeken. Was de wedstrijd tegen Feyenoord voor de spelers van Ajax inderdaad intensiever dan de wedstrijd tegen FC Groningen? Hebben ze meer sprints moeten lopen? Zijn er meer duels geweest? Hoeveel procent is dat dan? En rechtvaardigt een verschil van ??n of twee procent dat wij ons hele voetballandschap op z?n kop zetten? En als we dat doen, wat zijn dan de voors en tegens? Wat zijn de concrete effecten in plaats van de aannames waar iedereen nu van uitgaat? Die discussie wordt helemaal niet gevoerd, ook niet in Zeist. Dat kan ook niet, want die expertise hebben ze niet in huis.?
U heeft zich wel vaker beklaagd over het gebrek aan visie binnen de KNVB.
?Zo?n discussie over een andere competitie-opzet beperkt zich vooral tot de vorm. In mijn beleving zou het veel meer over de inhoud moeten gaan, over het aanbieden van goede programma?s. Het kan niet zo zijn dat de amateurclubs alleen willen meewerken aan toetreding van beloftenteams tot de piramide als daar versoepeling van de licentievoorwaarden tegenover staat. Die voorwaarden zijn er om het betaalde voetbal gezond en aantrekkelijk te houden en die moet je na-leven. Ook al betreft het de kampioen van de Jupiler League. Dan maar geen promotie. Als je eisen gaat stellen, je bent innovatief, ontwikkel je namelijk het algehele niveau. Toen de Engelse clubs in de jaren tachtig na het Heizeldrama voor vijf jaar werden uitgesloten van Europees voetbal, werden zij gedwongen te investeren in accommodatie, faciliteiten en opleidingen. In Duitsland is na het slecht verlopen EK van 2000 min of meer hetzelfde gebeurd. Vergelijk dat eens met hoe een club als Heerenveen tegenwoordig moet trainen. Het trainingscomplex delen met de amateurs, ??n veld, geen veldverwarming, in de winter-maanden loop je met z?n allen te klooien. Dan denk ik: Maak dat soort zaken onderdeel van de licentievoorwaarden zoals hier in Duitsland w?l het geval is. Ook een Tweede Bundesliga-club als VfL Bochum heeft een verwarmd trainingsveld. En op het moment dat het veld bagger is, moet er geld gereserveerd zijn zodat er een nieuw veld komt. In Nederland zeggen ze: Dat moet de KNVB voor zijn rekening nemen. Dat is toch absurd?! Je moet zorgen dat de clubs hun broek kunnen ophouden. En als je gaat verkleinen, zijn er steeds minder clubs die hun broek kunnen ophouden en dan praat je op den duur niet meer over betaald voetbal.?
De KNVB presenteerde wel het programma Winnaars van Morgen, dat betere en fysiek sterkere voetballers moet opleveren.
?In Nederland hebben we geografisch en logistiek alles voorhanden om de opleiding goed te organiseren. Doordat we een klein land zijn kunnen we gemakkelijk de besten tegen de besten laten spelen. In Duitsland is dat vanwege de grote afstanden bijvoorbeeld een crime. In Nederland hebben we ook de samenwerking met LOOT-scholen waardoor E- en D-pupillen ?s morgens al een uur kunnen komen trainen. In Duitsland zijn kinderen tot en met hun zestiende leerplichtig en mogen pas na vijf uur ?s middags komen trainen. In de snel veranderende wereld zoals we die momenteel kennen,zijn de omstandigheden in ons voordeel. Maar ik ben bang dat zo?n plan all??n niet voldoende is. Het is een feit dat de YZ-generatie anders in elkaar zit dan wij vroeger. Het is een feit dat de bewegingsarmoede structureel is. Het gaat niet alleen om voetballers die meer sportieve uren moeten maken, maar om de totale bevolking. Hoe gaan we om met bewegen op scholen? Hoe gaan we om met ouderen? Mensen worden steeds ouder, laten we dan in ieder geval zorgen dat ze gez?nder ouder worden. Dat proces begint niet op je zestigste, maar al op tweejarige leeftijd, als je begint te lopen en te bewegen. De filosofie van Australi? en de Verenigde Staten, waarin sport een belangrijk onderdeel is in het opvoed-, school-, en werksysteem, functioneert heel goed. Wij doen dat niet, wij verwesteren. In onze cultuur worden we verwend en gepamperd, we kiezen voor gemak en krijgen steeds minder fysieke uitdagingen. Die problematiek kan een voetbalclub niet alleen oplossen, je komt dan echt op politiek terrein.?
?In Nederland waren onlangs de Tweede Kamer-verkiezingen. In alle politieke discussies heb ik de partijen echter nauwelijks gehoord over sport en bewegen, wel dat er meer geld moest naar de zorg. Dan denk ik: Pak het probleem bij de wortels aan. Begin ermee de maatschappij gezonder te maken. Niet alleen door de uitstoot van uitlaatgassen van auto?s in te dammen, maar door de mindset van de mensen te veranderen hoe ze als individu met hun gezondheid moeten omgaan. En faciliteer dat. Stel op de scholen weer een leerkracht gymnastiek aan, maak het betaalbaar dat je in het waterland Nederland weer fatsoenlijk met je kinderen kunt zwemmen. Ook in dit opzicht kom ik terug op de inkrimping van de Eredivisie. Zet je dat plan door, dan wordt de piramide steeds smaller en zijn op den duur steeds minder clubs in staat die kinderen te faciliteren. Als we niet oppassen wordt sporten ? en ook voetbal ? het privilege van een select gezelschap.?
Werft u ook actief steun voor het plan de Eredivisie uit te breiden van achttien naar 22 clubs?
?Neuh. Ik ben niet verantwoordelijk voor het Nederlandse voetbal. Ik ben 54 jaar, mijn langste tijd is geweest. Bovendien: ik word niet uitgenodigd voor technisch platforms. Als iemand mij rechtstreeks vraagt zoals jij, dan geef ik mijn mening. Want ik voel me wel moreel verantwoordelijk. Ik maak me zorgen. En als de Eredivisie wordt ingekrompen naar zestien clubs, dan worden die zorgen er bepaald niet minder op.?
http://www.vi.nl/pro/gertjan-verbeek-in-engeland-lachen-ze-davy-klaassen-uit.htm
