?Clubs blijven geloven in transfersprookjes?
In de bestuurskamers van de Eredivisie zijn al de eerste paniekreacties te noteren over de aanval van de mondiale spelersvakbond FIFPro op het transferysteem. Maar waarom? Directies zouden hun roze transferbril eens moeten afzetten. De transfer-Sinterklaas bestaat niet. ?We moeten niet bang zijn voor een voetbalwereld zonder transfersysteem.?
Aan een bar in Brussel proost een luis in de pels van de voetbalwereld. ?Op de opheffing van het transfersysteem.? Theo van Seggelen is geen populaire gast op de ereterrassen van voetbalstadions. De oud-speler van Telstar wordt gezien als een vergaderterrorist die zich met een bomgordel beweegt tussen de congrescentra. Waar de bobo?s het tijdens de gastronomische buffetten graag gezellig houden en de voetballerij regelen in achterkamers, komt de baas van de mondiale spelersvakbond FIFPro regelmatig de sfeer verzieken. Met zestigduizend aangesloten voetballers kunnen ze hem moeilijk negeren. Vanuit Hoofddorp schiet hij de ene raket na de andere richting clubs, UEFA, makelaars en FIFA. Vrijdag lanceerde hij zijn jongste aanval: die op het mondiale transfersysteem. Met de zestig miljoen die Louis van Gaal aftikte voor de tiener Anthony Martial bereikte de markt een nieuw hoogtepunt. Van Seggelen spreekt liever van een dieptepunt. Hij diende een vuistdikke aanklacht in bij de Europese Commissie. ?Het transfersysteem is illegaal en alleen in het voordeel van eliteclubs.?
Kindermigratie
Nederland is een gedupeerde van het huidige transfersysteem, zou je denken. De Eredivisie speelt nog maar een marginale rol. We verliezen smaakmakers aan de tweede competities van Duitsland en Engeland. Soms worden talenten al op tienjarige leeftijd weggeroofd. Diverse jochies zijn inmiddels gedesillusioneerd teruggekeerd van Barcelona, maar overal in Europa stikt het nog van Hollandse pre-pubers die uit de polderklei worden getrokken. Achterliggende reden voor de kindermigratie is meestal winstbejag. Zonder het huidige transfersysteem zal de rust aan de onderkant van de markt toenemen, denkt de FIFPro. Maar de Eredivisie is alweer verontrust, omdat er een inkomstenstroom dreigt te verdwijnen. Hans Nijland, directeur van FC Groningen, vindt de aanval op het transfersysteem ?een buitengewoon slecht idee?. In Nieuwsuur noemde hij de winsten een wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering. ?Afgelopen seizoen hebben we voor wel zeven miljoen aan spelers verkocht.?
FIFPro-baas Theo van Seggelen
Karl-Heinz Rummenigge reageerde ook al verbolgen. ?Ik ben nog steeds een vriend van de transfermarkt, ik snap niet waarom we via een juridische strijd onze problemen moeten oplossen.? Naast preses van Bayern M?nchen is hij voorzitter van de overkoepelende organisatie van 220 clubs, met ook acht Nederlandse leden. Van Seggelen: ?Ik ben het eens met Rummenigge dat je ruzies binnen de voetbalfamilie moet oplossen. Maar dan moeten de familieleden wel om de tafel willen. Dat hebben we vier, vijf jaar geprobeerd. Ze willen niet en blijven liever volharden in hun transfersprookjes.?
Soms lijkt het dat al die directeuren blijven geloven in de transfer-Sinterklaas. Nooit schetsen ze de fans een realistisch beeld van de casino-achtige markt. Verkopen worden rooskleurig voorgesteld, aankopen zijn leuke occasions die zijn gevonden voor spotprijzen. Geen directeur haalt het in zijn hoofd zijn netto-transferresultaat te openbaren. Een spits verkocht voor 25 miljoen? De directeur glimlacht en zegt dat het met bonussen en al nog iets hoger zal liggen. Hoeveel miljoenen de club nog moet toestoppen aan de speler, de makelaar, de vader, de neef, de eigenaar, de investeerder, de advocaat en de persoonlijke begeleider wordt er niet bij verteld. Miskopen? Huurbedragen? Tekengelden? Daar hoor je nooit een club over.
Zo ontstaat ten onrechte de indruk dat de Eredivisie voor een belangrijk deel draait op de transfers. De media doen eveneens mee aan de verkeerde weergave van de transferwerkelijkheid. Zo wordt om de geweldige marktprestaties te onderstrepen steeds vaker verwezen naar de website Transfermarkt, een database die de prijzen in kaart brengt. Maar die gegevens zouden net zo goed bedacht kunnen zijn door Grimm. De sprookjesachtige bedragen zijn onbetrouwbaar en verre van compleet. Objectieve cijfers bestaan wel. Die staan in de Zeister computers. De KNVB publiceerde van negen seizoenen de transferwinsten, oftewel de offici?le resultaten die door accountants en de KNVB-directie zijn verwerkt. Tussen 2005/06 tot en 2013/14 hielden alle Eredivisie-clubs opgeteld 145,3 miljoen euro over aan de spelershandel. Dat is drie keer zo weinig als de megawinst die het vaak geciteerde Transfermarkt in dezelfde periode noteerde: 454,5 miljoen.
Hoewel directies weten dat de winsten soms leuke incidentele meevallers zijn, maar niet van levensbelang voor ons voetbal, weigeren ze hun roze transferbril af te zetten en houden ze liever het beeld in stand dat de Eredivisie slapend rijk wordt van de hevig fluctuerende spelershandel. Uit de jaarverslagen van FC Groningen blijkt dat Hans Nijland in tien jaar 6,2 miljoen verdiende op de transfermarkt. Best netjes, maar we praten dus over gemiddeld zes ton per jaar. Alle Eredivisie-clubs samen noteren een moyenne van zestien miljoen per jaar in de plus. Een deel van deze winst stroomt direct weg naar financiers en suikerooms die hebben geholpen met het aantrekken van spelers. In hoeverre weegt het financi?le voordeeltje nog op tegen de nadelen van de totaal overspannen markt die ertoe heeft geleid dat Chelsea wel vijf Eredivisie-waardige ploegen kan opstellen? Van Seggelen schudt zijn hoofd. ?Het frustreert en verbijstert mij dat clubs de feiten niet kennen of niet onder ogen willen zien. Ze blijven heilig geloven in Russisch roulette.?
Zelfgecre?erd monster
Je kunt zeggen wat je wilt, Van Seggelen brengt in de gesloten voetbalwereld wel wat leven in de brouwerij. Maar of het ook altijd effectief is? Rummenigge wees er al fijntjes op dat de FIFPro verantwoordelijk is voor het Bosman-arrest. Veel ellende van nu is daaruit ontstaan. Ook de laatste wijziging van het transfersysteem, in 2001, is mede ontworpen door de FIFPro. In feite vecht die dus tegen een zelfgecre?erd monster. Van Seggelen knikt. ?Het uitgangspunt van het systeem in 2001 was meer stabiliteit tussen clubs en spelers, maar we zijn door de clubs van achteren getackled.?
Amerikaans sporteconoom Stefan Szymanski, verbonden aan de Universiteit van Michigan, heeft de gevolgen in kaart gebracht voor de FIFPro. ?Hij heeft bewezen dat het systeem op alle fronten faalt. Sportieve balans? Financi?le solidariteit? Contractuele stabiliteit? Er is niets van terechtgekomen. Bijna al het transfergeld wordt rondgepompt tussen de grote competities. Op lager niveau gaan clubs failliet. Een derde van onze spelers wordt niet betaald. Veel geld verdwijnt uit het voetbal. Meer en meer profiteurs misbruiken de markt voor eigen gewin.?
Maar wat is het alternatief? Stel dat er geen transfersysteem bestaat. Gaat het geld dan niet gewoon naar de salarissen in plaats van afkoopsommen? ?De beste spelers blijven natuurlijk bij de grote clubs, dat hoort ook zo. Maar wat n??t zo hoort, is dat spelers puur als handelswaar worden gezien. Er is een pakket aan maatregelen nodig om de markt te stabiliseren: standaardcontracten, maximale makelaarscommissies, een limiet aan het aantal selectiespelers. Als iets niet blijkt te werken, moet je de boel repareren. Maar de clubs houden liever de status quo in stand. Dan rest ons niets anders dan een juridisch gevecht.?
De Europese Commissie heeft bepaald niet de handelingssnelheid van Cristiano Ronaldo. Voordat de aanklacht is behandeld zijn we zo een jaar (en een paar miljard aan transfergeld) verder. Als Brussel de aanval van de spelers steunt, moet er worden onderhandeld over een ander systeem. Van Seggelen: ?Het is een gevecht van de lange adem. Maar ik ben er honderd procent zeker van dat dit de goede weg is. We moeten niet bang zijn voor een voetbalwereld zonder transfersysteem.?
Bron: VI