Het huidige corona bestrijdingsbeleid is failliet. Het levert „excessieve schade” op aan samenleving, economie, en burgers, en moet zo snel mogelijk worden vervangen door een alternatief.
Dat vindt een groep economen, artsen en andere deskundigen, die woensdag de campagne
Herstel NL lanceerde, compleet met honderden reclameborden in Den Haag en Amsterdam, radiospotjes en een eigen website. Onder hen zijn prominenten als Coen Teulings, oud-directeur van het Centraal Plan Bureau, en Barbara Baarsma die een topfunctie heeft bij de Rabobank.
In hun alternatieve plan moeten er enerzijds vrije zones komen met open horeca, bedrijven en scholen, en anderzijds beveiligde zones waar ouderen en kwetsbaren beschermd en gefaciliteerd worden. De zones zijn geen gebieden, maar bijvoorbeeld tijden waarop ouderen veilig naar winkel, bioscoop of restaurant kunnen, omgeven door strenge maatregelen om besmetting tegen te gaan. Daarmee wordt de groep beschermd die tot nu toe het meest te lijden heeft onder het virus, maar de rest van de samenleving vrijgelaten, zo is de opzet.
In december probeerde Herstel NL, naar eigen zeggen vergeefs, het Outbreak Management Team (OMT) samen met CPB en SCP het alternatieve scenario te laten doorrekenen. Daarbij zou de druk op de zorg moeten worden berekend, en aantallen zieken en doden van het voorgestelde twee sporenbeleid worden geschat. Doorrekeningen in negen buitenlandse studies leverden volgens de groep gunstige resultaten op. Nu Nederland zo’n doorrekening heeft geweigerd, wendt de groep zich tot het grote publiek.
Het plan toont veel overeenkomsten met de
Great Barrington Declaration die Amerikaanse wetenschappers oktober vorig jaar publiceerden. Ook die had veel kritiek op de omvangrijke nevenschade van de lockdown, zoals de onvrijheid, de psychische gevolgen, en de sterke economische terugval. De verklaring en de bijbehorende aanpak kregen
echter veel kritiek van andere wetenschappers. Het laten rondgaan van het coronavirus in de vrije zone zou tot veel extra sterfte en zieken leiden, ook onder jongere groepen, en een enorme druk op de ziekenzorg leggen. Ook zou het volgens critici in de praktijk heel moeilijk zijn de twee groepen van elkaar te scheiden.
Robin Fransman, een van de initiatiefnemers van Herstel NL en werkzaam voor denktank de Argumentenfabriek, is niet onder de indruk van de Amerikaanse kritiek die
ook in Nederland klinkt. De politicoloog verwijst naar landen (Zwitserland, Zweden, Japan, India, Bulgarije) waar lichtere of zelfs helemaal geen lockdowns waren. „Qua ziekte- en sterftecijfers scoren die niet slechter dan Nederland” , zegt Fransman. „En in de Duitse deelstaat Thüringen wordt nu al met succes het soort beleid gevoerd dat wij voorstaan.”
Bovendien, zegt Fransman, moet bij dit type vergelijkingen ook de grote, nu nog onzichtbare schade van de lockdowns op langere termijn worden meegewogen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om psychische schade door isolatie, en slechtere schoolresultaten voor kansarme kinderen. Het zal volgens hem nog een tijd duren voordat het op gang komend vaccinatieprogramma zoveel effect heeft dat de lockdown met zijn schadelijke gevolgen kan worden opgeheven. „Honderd procent veiligheid kunnen ook wij niet beloven, maar de lockdown is nu al te lang zeer onveilig voor grote groepen mensen”, zegt hij.
Fransman benadrukt dat in het ‘Plan waarmee Nederland open kan’ iedereen zelf kan kiezen of hij of zij de beveiligde of onbeveiligde route wil volgen. „De gezonde, en toch angstige twintiger mag bij ons zelf kiezen, net als de vitale zeventiger.” Door de vrijheid van de eigen keuze zullen burgers zich gedisciplineerder dan nu aan maatregelen houden die nodig zijn om de veilige zones ook daadwerkelijk zo veilig mogelijk te houden, stelt Fransman.
Herstel NL doet een beroep op onder anderen stewardessen die nu werkeloos thuis zitten en beheerders van faciliteiten die leeg staan zoals hotels. Die moeten volgens de groep worden ingeschakeld om te helpen de beveiligde omgeving te faciliteren, en ruimtes voor quarantaine te bieden als er onverhoopt toch besmettingen ontstaan. Fransman: „We moeten in de huidige situatie mensen mobiliseren en een beroep doen op hun creativiteit en betrokkenheid. Dat gebeurt nu helemaal niet.”
De steun voor de huidige lockdown kalft af, bleek uit woensdag gepubliceerd opinieonderzoek. Het aandeel van de Nederlanders dat een versoepeling van de lockdown wil, groeide sinds eind januari van 21 naar 45 procent, aldus een peiling van
I&O Research onder 2.258 Nederlanders. Bijna een op tien (9 procent) wil de lockdown loslaten. Het aandeel dat de lockdown wil aanscherpen daalde, van 29 naar 9 procent.