Gebrek aan vertrouwen is de rode draad bij Ajax momenteel. Vertrouwen van de spelers in zichzelf. Vertrouwen in de huidige spelers van de fans. Vertrouwen in de trainer. Vertrouwen in het bestuur, vertrouwen in het brengen van jong eigen talent en in de aankoop van nieuwe spelers. En zonder vertrouwen kun je niet winnen....
Vertrouwen
Wanneer het om vertrouwen gaat, dan spelen beloftes daar een grote rol bij. Juist in deze veranderende wereld met mondige mensen, de media en groter worden concurrentie, is het goed nadenken over je beloftes en het waarmaken van beloftes essentieel. Je belofte, je werkelijke producten en je menselijke talenten in je organisatie, dat zijn de "knoppen" waar je aan kan draaien. Buiten die driehoek is je invloed een stuk minder. Denk aan de traditionele & sociale media, de concurrenten met meer geld of slimmere innovaties, de nog kritischer wordende fans en dan heb ik het nog niet eens over allerlei machten en stromingen die bij Ajax de vijfde colonne worden genoemd, de veranderende wereld wordt steeds complexer en de druk van die wereld wordt steeds groter. Maar je belofte, je producten en de talenten in je organisatie, die heb je zelf in de hand. Zijn die drie zaken met elkaar verbonden, dan kun je de sterk veranderende wereld uitstekend aan. Maar staat die verbinding onder spanning, dan wordt het steeds moeilijker de druk van buiten te weerstaan. Laten we de driehoek erbij pakken en bekijken hoe Ajax scoort.
De grote beloftes van Ajax
Allereerst de belofte. Wat is eigenlijk de "grote belofte" van Ajax? Intern, naar de de spelers, naar de fans? Op zoek op de website naar die beloftes valt niet mee, het is moeilijk de grote belofte te vinden van Ajax. Een recent jaarverslag van 2014-2015 biedt wel enige uitkomst. In eerste instantie staat "wij zijn Ajax" centraal, letterlijk alleen "wij zijn Ajax". Het intikken van "wij zijn Ajax" bij Google, geeft echter een bekende uitbreiding: "wij zijn Ajax, wij zijn de beste". Die toevoeging is niet terug te vinden in de offici?le documenten van Ajax, maar deze belofte wordt in de media wel zo gebruikt door spelers (in de driehoek, je menselijk talent). Voorbeeld hiervan was Milik (inmiddels verkocht) die begin april 2016 letterlijk in de media (lachend en nog voor dat ze het kampioenschap zouden verspelen ) riep: "Wij zijn Ajax, wij zijn de beste". Bij het publiek "kleeft" die toevoeging "wij zijn de beste" aan Ajax. En juist daar gaat het mis. De verwachtingen liggen bij publiek en dus bij spelers hoger, terwijl de leiding blijkbaar andere (lees minder ambitieuze) doelstellingen heeft, die ze zelf gebrekkig communiceren. De leiding zal wellicht roepen, maar wij beloven ook niet dat we de beste willen zijn. Maar wanneer je eigen spelers, je eigen talent in je organisatie dat in de media weer wel roepen, dan ontstaat er verwarring.
De beloftes van het bestuur
Maar wat zijn dan de beloftes van de leiding van Ajax? De strategie pagina in het verslag geeft inzicht in een aantal aanvullende beloftes van de bestuurders, zij die leiding geven aan Ajax en de koers uitzetten. Ik noem die beloftes niet allemaal, maar heb er een aantal opvallende uitgelicht:
"Wij willen wedstrijden en prijzen winnen met attractief en aanvallend voetbal. Met zoveel mogelijk zelfopgeleide spelers in de A-selectie en in volle stadions. Ajax moet de nummer ??n keuze zijn voor grote talenten. Het is het streven van Ajax om het beste jonge eerste elftal van Europa te zijn. De sportieve doelstellingen zijn landskampioen worden en overwinteren in de UEFA Champions League of UEFA Europa League. Financieel gezien streven wij naar minimaal een break-even operationeel resultaat"
Wat opvalt is dat Ajax al "rekening houdt" met de Europa League. Wanneer landskampioen echter de doelstelling is, dan zou je wellicht verwachten dat daar ook alleen Champions League als Europese doelstelling staat. Want ook wanneer je tweede wordt (zoals dit jaar) zou de Champions League het doel kunnen zijn. De leiding van Ajax belooft dus (bewust denk ik) minder (overwinteren in Europa League is ook goed), alleen waarom wordt dat niet beter gecommuniceerd? Helemaal in combinatie met nieuw menselijk talent in je organisatie, in de vorm van een nieuwe trainer. Verwachtingsmanagement voor wat betreft beloftes is essentieel.
Ook over de andere beloftes op de strategiepagina gaan de wenkbrauwen bij mij omhoog. Wat bijvoorbeeld te denken van de belofte dat er minimaal financieel break-even gedraaid moet worden, dat is wat anders dan winst- maximalisatie. Dat wekt suggestie dat (natuurlijk na aftrek van kosten) het grootste deel van de inkomsten van transfers opnieuw wordt ge?nvesteerd in de aankoop of zelf opleiden van talenten, in plaats van oppotten op de bank, waar nu veel kritiek op is. En dat eerste, aankoop van talent, daar is momenteel nogal wat kritiek op. Helemaal wanneer een andere opvallende belofte is dat "Ajax de nummer ??n keuze moet zijn voor grote talenten". In de media roepen Ajax-bestuurders namelijk regelmatig dat veel jonge talenten juist niet kiezen voor Ajax, vanwege status en financi?n. Ok, maar waarom dan wel die belofte in de strategie, dat jonge talenten voor Ajax moeten kiezen, terwijl veel van die talenten steeds vaker kiezen voor het buitenland? Dat is de realiteit namelijk. Of je doet de belofte en maakt die waar. Of je past je belofte aan.
En dan die eerste zin "Wij willen wedstrijden en prijzen winnen met attractief en aanvallend voetbal. Met zoveel mogelijk zelfopgeleide spelers in de A-selectie.
Wat is eigenlijk "zoveel mogelijk?". Vijf? Zes? Zeven? Elf? Geen idee. En wat is de betekenis van attractief en aanvallend voetbal? Dat staat verder ook niet beschreven. Vraag het aan tien verschillende experts en ze zullen allemaal een ander antwoord geven. En daarnaast, is deze belofte re?el? Kun je wedstrijden en prijzen winnen (in combinatie met de belofte over Europees voetbal) met "zoveel mogelijk zelfopgeleide spelers"?
Kortom complete verwarring. In ons vertrouwensmodel gaat het om het waarmaken van je beloftes. Het waarmaken in de praktijk met de juiste menselijke talenten en producten. Beloftes die bij Ajax niet helder zijn. Beloftes die je op veel manieren kan uitleggen. Beloftes die slecht gecommuniceerd worden. En dan het "werkelijk product" het bewijsmateriaal: "wedstrijden en prijzen winnen met attractief en aanvallend voetbal" dat blijft achterwege. Inclusief een hoop discussie binnen en over Ajax of het benodigde en aanwezige menselijk talent om de belofte ook waar te maken wel aanwezig is. Talent als in spelers, trainer en technische leiding.
Het wordt tijd dat de leiding van Ajax in de spiegel kijk voor wat betreft beloftes en het waarmaken van beloftes. Of je houdt de huidige beloftes, maar gaat er ook naar handelen. Met bijbehorende investeringen en inspanningen om die beloftes ook waar te maken. Of hou op met die flauwekul over "beste jonge eerste elftal van Europa" en "overwinteren met Europees voetbal", wanneer daar geen investeringen en inspanningen tegenover staan. Alleen dan kun je bouwen aan vertrouwen. Want zonder vertrouwen "ken" je nooit winnen........
Stephan Fellinger