Hier even de hele column, voor de mensen zonder VI-abonnement:
Het Plan Cruijff is ??n grote komedie
Voetbal is eigenlijk heel simpel, schreef Johan Cruijff in zijn column in De Telegraaf. En de enige Nederlander die nog over een goede inspeelpass beschikt, is in zijn ogen Daley Blind. Met die opmerking maakt hij een enorme denkfout. Als de rest zo’n pass niet heeft, geeft dat namelijk al aan hoe moeilijk het blijkbaar is. En dat is ook echt zo. Een wedstrijd is een constant bewegend beeld waarin je voortdurend aan het afwegen bent wat de beste optie is. Als je dan je keuze hebt bepaald, moet je de bal met de juiste snelheid, op het juiste moment, in de juiste richting en op het juiste been aanspelen.
Voetbal is, kortom, niet meer zo simpel. Het veld is net zo groot gebleven en je doet het nog steeds met 22 spelers. Maar die zijn wel beter getraind, fysiek sterker en goed ge?nstrueerd. De ruimtes zijn kleiner, het spel gaat sneller. Het moet allemaal maar precies passen. Dat Iniesta en Xavi als lichtend voorbeeld bekendstaan, zegt wat dat betreft alles. Er zijn er maar weinig die dat kunstje beheersen.
Ik zag laatst bij FOX een reportage over Het Plan Cruijff. Ik vond het eerlijk gezegd een aanfluiting. Als dat het resultaat is van die fluwelen revolutie in Amsterdam, denk ik: Waarom zijn een paar jaar geleden al die mensen naar de rechtbank gegaan? Waarom zijn zo veel mensen geslachtofferd? Ik heb in dat programma niets nieuws of bijzonders kunnen ontdekken. Alles wat je ziet, kwam ik ook tegen bij AZ en SC Heerenveen. De Ajax-opleiding steekt op zich prima in elkaar. Het zit ’m alleen niet in allerlei ingenieuze veranderingen, maar puur in het feit dat veel goede voetballers samen trainen en voetballen. De aantrekkingskracht van Ajax, PSV en Feyenoord is van oudsher een voordeel. Daardoor ging ik vroeger ook naar Ajax en niet naar FC Utrecht. Al het andere – de benadering en de begeleiding – is tegenwoordig vrijwel overal hetzelfde en dat is goed.
Met veel kabaal is bij Ajax de boel overhoop gehaald. Als je nu bekijkt wat het gevolg daarvan is, vind ik dat zeer bedenkelijk. De vier landstitels danken ze vooral aan Frank de Boer, die als trainer een geweldige prestatie heeft geleverd. Dat komt niet door Het Plan Cruijff en de mensen die binnen zijn gekomen. ‘Geef ons vier, vijf jaar en dan zullen wij laten zien hoe het moet met de opleiding’, werd er gezegd. Ajax zou in Europa weer een rol van betekenis gaan spelen. We zijn nu vijf jaar verder en ik heb er nog niet zo veel van gezien. Ajax stopt veel geld in de jeugd. Maar ik begrijp niet waarom sommige beleidsbepalers zichzelf zo nadrukkelijk op de borst kloppen. Viktor Fischer komt uit Denemarken, Arek Milik uit Polen. Anwar El Ghazi halen ze bij Sparta vandaan, Daley Sinkgraven bij Heerenveen en Riechedly Bazoer bij PSV. Dat is de verdienste van de jeugdscouting, niet van de opleiders. Jairo Riedewald, Jo?l Veltman en Kenny Tete komen echt uit de Ajax-school voort. Dat zijn drie verdedigers. En dan ben je d’r wel.
Barcelona maakt een periode door waarin uitzonderlijk goed voetbal wordt gespeeld. Dat wil ook niet meteen zeggen dat de opleiding zo uniek is. Een paar grote talenten uit de regio vonden elkaar, groeiden samen op, werden als groep sterk en gingen die club dragen. Bij Real Madrid, Ajax en Bayern M?nchen is dat eerder gebeurd. En in mijn tijd bij AC Milan had je Franco Baresi, Alessandro Costacurta, Alberigo Evani, Roberto Donadoni en Daniele Massaro. Het is onzin zo’n generatie meteen aan een filosofie te linken. Ik was zestien toen ik naar Ajax kwam en ben niet echt een jeugdproduct. Veel mensen vinden het gek dat er na Patrick Kluivert geen topspits meer is opgestaan. Maar dat is niet zo gek, want je maakt geen goede voetballers. Een goede voetballer dient zich aan. En als jij vervolgens een klimaat weet te scheppen waarin hij wordt uitgedaagd, blijft zo’n jongen groeien. Ik stond in trainingspartijtjes tegenover verdedigers als Paolo Maldini en Mauro Tassotti. Voor elk doelpunt moest ik vreselijk veel moeite doen. Doordat het elke dag spannend en stimulerend was en het niveau hoog, werd ik beter.
Het Plan Cruijff is ??n grote komedie. Die uitzending bij FOX was voor mij de bevestiging.
Mooie verhalen, maar het ei van Columbus zat er niet bij. In de tussentijd zijn Rik van den Boog, Steven ten Have, Uri Coronel, Louis van Gaal, Danny Blind, Edgar Davids, Jan Olde Riekerink, de medische staf en diverse oud-voetballers die jeugdtrainer waren opgeknoopt door Cruijff en De Telegraaf. In die strijd is er keihard op de man gespeeld. Waar het uiteindelijk dus om ging, is macht. Johan heeft 25 jaar lang zitten foeteren op de jeugdopleiding. Een aantal getrouwen fluisterde hem in dat er niets van deugde. Toen kwam de dag dat Ajax in de Champions League volkomen kansloos verloor van Real Madrid en besloot Johan in te grijpen. Hij heeft trainers laten ontslaan, voorzitters weggestuurd en de raad van commissarissen omver gegooid. Het ging zoals hij wilde dat het zou gaan en wat is het resultaat? Johan heeft de macht, maar komt zelden bij Ajax en lijkt steeds meer afstand te willen bewaren. En nu moet Tscheu La Ling het opeens gaan doen. Vroeger wilden ze nog niet eens samen een broodje eten, maar ook Ling is weer een vriendje van een vriendje.
Edwin van der Sar is een prima gozer. Goede keeper geweest. Leergierig. Maar om algemeen directeur van Ajax te worden, lijkt me enige zakelijke ervaring niet overbodig. Ajax is nota bene een beursgenoteerd bedrijf. Dat Edwin een cursus aan de Cruyff University heeft gevolgd, is schijnbaar nu al voldoende voor zo’n zware functie.
Ajax laat zich gebruiken zonder dat ze het waarschijnlijk doorhebben. Dennis Bergkamp werd naar voren geduwd en vele oud-voetballers moesten jeugdtrainer worden. Een flink aantal is alweer verdwenen. Het hele verhaal is een fabeltjeskrant. En niemand die er iets van zegt.
Ik heb Johan in mijn hoofd zitten als een hartstikke leuke vent. Warm, gezellig, heeft een schat aan ervaring. Wij kennen elkaar al heel lang. Ik heb tegen en met hem gevoetbald. Hij is mijn trainer geweest. Ik kwam bij hem thuis. We hebben samen op de golfbaan gestaan. Maar toen wij jaren geleden een akkefietje kregen over de wijze waarop Ajax bestuurd moet worden, ging hij echt vol in de aanval. De toon verbaasde mij. Hij werd fel en onredelijk. Ik was het er niet mee eens. Toen zijn we uit elkaar gegaan. ‘Jij komt er nog wel achter’, zei Johan. Nou, ik heb een paar jaar gewacht en ik weet nog steeds niet wat hij bedoelde.
