OAVERDRIEM´N – ´t Is heete, eumeunig heete. Volgens de kraante is ´t eigenluk nog nooit zo heete ´ewes.
Joa, in 1944 was ´t ok wel heete, ma ´t is noe nòg heter, völle heter. En volgens de kraante is ´t zo gangs wel dudeluk, de wereld zal vergoan. Doar ku´j op wachen.
In de joar´n tachtig kreeng´n wie te maak´n met zoere rèng´n. Wee´j ´t nog? Foi, det was wat, de kraant´n steun´n d´r vol van. Deur die zoere rèng´n kwakk´n oale kark´n zowat in mekaar en ging wereldwied al ´t bos dood.
Wie mossen dreks ingriep´n, aan´s zol´n mens en dier binn´n ´n paar joar veraander´n in ´n soort van augurk´n, ech woar. En ok toen zol de wereld vergoan. Achterof bleek dat ´t hele zoere verhaal groewluk was oaverdreem´n.
´t Gat in de ozonlaag, ok zoiets. Ik heur der niks meer oaver, of was ´t hele verhaal nogal dikke an´ezet en oaverdreem´n?
En ´t bruujkaseffect?
Zo rond 1995 kreeng´n wie te maak´n met ´t milleniumprobleem. Goetegoet, det was toch ok wat. Op 31 december 1999 zol´n de kompioeters ´s nachts um twaalf uur kats uut mekare knapp´n, vuurwark koop´n was nie neudig. Vluchen had gin zin, want de Tomtoms zol´n kats van de wieze wè´n en oons amoal noa Afrika stuur´n.
Kapitaal´n bint verdiend an millenniumsoftweer en nieuwe kompioeters. Achterof bleek da´w oons veur de zovölste keer deur de media gek hebt loat´n maak´n en dat er luu schatrieke an de millenniumgekte bint ´ewön´n. Op één of aandere maniere trappe wie d´r iedere keer weer in.
Nemt noe het weer.
De radio pröt nargens aan´s oaver, de kraante stiet vol met allerlei oaverdreem´n gekkigheid. Wie hebt ´n nieuw hitterecord, ´n smogalarm, ´t nationale hitteplan is in gang ´ezet en ´n hoop treinen komt nie meer veuruut. Nee, det zal, as ´t gin blaader´n bint is ´t de hitte wel, goat toch hen. ´t Is de hele wekke code knalrood en ´t zol bes zo kunn´n wè´n dat ´t volgende wekke 49 groad´n wod met ´n gevuulstemperatuur van 57 en ´n UV-indeks van 12.
Keal, det oaverdreem´n gedram hangt mie zo gangs ´n haals uut, ech woar. Doarbie, ze dringt oe ok nog is van alles op, zo mu´j met dit hete weer met de voet´n in ´n kold bad, mu´j luchtige kleding antrekk´n, niet te kruudig ett´n en veural kalm bliem´n. Kalm bliem´n?! Woar bemuujt ze zich met, ik bepale zelf wel wat ik ´s mon´s antrekke en ´s oams achter de deure van ´n magnetron gooie.
Ma pas op, ´t blef nie allene bie oaverdrieverieje en opdringerieje. Ok noe weer wilt ze oons loat´n geleum´n dat de wereld op ´t leste löp. Dit keer gin zoere rèng´n, gin millenniumprobleem, nee, noe is ´t klimaat an de beurte.
´t Giet ech nie goed, Europa zöt er temet zo´n bitje ´t zelfde uut as de achterkaante van de moane en ´n Holterbarg bie Nijverdal hef zo gangs meer vot van ´n saharawoestijn. Dus hoge tied um in te griep´n en stopp´n met melk drink´n.
Stopp´n met melk drink´n?
Joa, want dinsdag lèzen ik in Tubantia dat ´n komme koffie nogal slech veur ´t klimaat is, ech woar. A´j mie nie geleufd mu´j ma è´m koekel´n op ´t internet. Zwatte koffie zol nog wel metvall´n, ma koffie met melk was ech ´n regelrechen anslag op ´t klimaat. ´k Wis nie wa ´k lèzen, völle gekker kan ´t toch ech nie won´n. Ie zult temet metmaak´n dat vrouw´n die net bint bevall´n een melkkwotum kriegt op´eleg en dat de ofgekolfde melk as chemies ofval mut won´n of´evoerd. De zoegeling´n kunt dreks an ´t bier, is better veur ´t klimaat. En a´j nog è´m wacht ku´j koffie met melk temet alleen nog drink´n in cafe´s met speciaal ingerichte melkruumtes umdat aan´s de gevuulstemperatuur van de niet-melkdrinkers in ´t cafe te hoge oplöp. Goat toch asteblief hen.
Vrogger op schole zoep´n wie oons zo´n bitje dikke in de melk, melk was de ´witte motor´ en ie waar´n met melk meer mans. Ma ja, toen waar´n der ok nog gin miljeuorganisasies die ´n hekel an boer´n en melk hadd´n. Noe wel, en det volk hef bedach dat ze de melkdrinkers mut anpakk´n, want die veknooid ´t hele klimaat, ´t is code rood. Noh, ik kan oe wel vertell´n dat bie mie thuus ´n heel´n dag code broen is, koffie met melk.
´Keal, oaverdrief ie nie ´n bitje?´ heur ik oe vroag´n.
Joa, eerluk ´ezeg oaverdrief ik zelf ok wel wat.
Dat kraant´n alleen ma oaverdreem´n onzin schrieft is natuurluk nie woar.
Veurig joar was ´t ok zo heete en toen schreef de kraante: ´Rijssen is het heetst van Overijssel´. Ie kunt oe ofvroag´n of det nieuws is, ma ik geleuve wel dat ´t doar hete is. Ie weet nie half hoevölle kinderbieslag ze doar kriegt.
Dat het klimaat veraandert is wel dudeluk, ma det oaverdreem´n geouwehoer mut toch ech ´n keer ophol´n. Zo hadd´n wie in Nijverdal ´n stuk of wat korhoenders die ´t klimaat op ´n Holterbarg hemoal zat waar´n. ´t Grootste deel van die hoenders hef de tasse in´epakt en is vertrökk´n. Luu van de gemeente en ´t plaatseluk VVV-kantoor zaang´n de buuje al hang´n, zonder die hoenders zol´n de toerist´n massaal uut Nijverdal votbliem´n. Ie geleuft het nie, ma allene in 2012 en 2013 is ter 90.000 euro uut´egeem´n um den kipp´nroedel op ´n barg in stand te hol´n. Keal, schei uut, veur ´t zelfde geld ha´j ´n kudde kameel´n uut Egypte kunn´n haal´n. Doarbie, kameel´n bint ok völle better veur ´t klimaat op ´n barg dan zo´n kipp´nroedel. Ie loat ´n auto stoan en goat met ´n gehuur´n kameel ´n barg in. Brengt ok nog is geld op.
Ma noe è´m zonder flauwekul.
De overheid dut er ech alles an um de klimaatprobleem´n veur te bliem´n, ech woar. Wat det betreft hoeve wie oons gin zorgen te maak´n, ´t kump amoal trechte, det hebt ze beloafd. Det kan natuurluk nie veur niks, wie mut doar wel dikke veur betaal´n.
Ma dan he´j ok wat.
Zelf denk ik dat de wereld niet noe, ma wel oaver zo´n joar of tiene zal vergoan. In die tied verzoepe wie nameluk in ´n eumeunigen ofvalbarg van oale warmtepomp´n, zönnepaneel´n, windmöl´ns, isolatietroep, opladers en lekkende accu´s.
´t Is heete.
´t Is zelfs onfesoenluk heete, ma ie weet net zo goed as ik dat ´t ok wel weer kolder zal won´n. Doarumme denk ik, zonder te oaverdriem´n, dat die klimaatbuuje ok wel weer zal oaverdriem´n.
Loat oe de kop nie gek maak´n en doe ´t hènig an!
Jan Ebeltjes
)
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2020/03/fresco-louise-online-artikel.png)
www.nrc.nl
