...
...
Henk de Jong: ?We zijn geen tovenaars?
Henk de Jong (51) had de wind alleen maar mee als trainer van SC Cambuur. Nu ervaart hij voor het eerst de mindere kanten van zijn vak. De nederlaag van afgelopen zaterdag tegen PSV (0-6) was al de vierde in vijf duels. En dus volgen druk en kritiek. ?Ja, natuurlijk maak ik me zorgen.?
Het is een vertrouwd beeld, elke zaterdagochtend in Drachten. Als de kranten hun weg naar de deurmatten hebben gevonden, de pupillen van de Drachtster Boys zich klaarmaken voor hun wedstrijdjes zeven-tegen-zeven en de meisjes van de Graspiepers hun eerste punt drukken op het hockeyveld, fietst door de straten een man met een grote boodschappentas aan zijn stuur. Het is Henk de Jong, de trainer van SC Cambuur. Hij is op weg naar de bakkerij van Gosse en Afke Tjoelker. Een boodschappenlijstje is nooit nodig. Want zijn bestelling is elke week dezelfde: 25 koeken voor de voltallige selectie van de Friezen. Het is een traditie die zijn oorsprong kent in het seizoen 2012/13, toen de ploeg aanvankelijk amper een wedstrijd wist te winnen. Totdat Gosse en Afke hem wezen op het mengsel van fruit, room en deeg in de vitrine. Daar zouden de spelers harder van gaan rennen, verzekerden zij de toenmalige interim-trainer. En warempel, plots begon Cambuur als een malle punten te pakken en greep het zelfs de titel in de Jupiler League. En dus bindt de coach sindsdien elk weekeinde een doosje ?kampioenskoeken? onder zijn snelbinders. ?Volgende week sta ik weer in de rij?, aldus De Jong. ?Als wij dit seizoen in de Eredivisie blijven ? iets waar ik stellig in geloof ? voelt dat als een kampioenschap.?
?Als we in de Eredivisie blijven, voelt dat als een kampioenschap?
Het is zaterdagavond, vrij laat al. De Jong heeft zijn elftal zojuist met 0-6 zien verliezen van landskampioen PSV, nadat eerder ook Feyenoord (0-2), Heracles Almelo (1-6) en Vitesse (4-1) al te sterk waren gebleken. Slechts bij PEC Zwolle snoepten de Friezen een puntje (2-2). De aan-palende provincie mag dan al een tijdje worden getroffen door aardbevingen, het epicentrum daarvan lijkt de laatste weken niet meer te liggen in Groningen, maar in Leeuwarden. Klap op klap krijgt Cambuur. Vaak door eigen toedoen, soms door pech en ook arbitrale beslissingen pakken niet uit in het voordeel van de ploeg. Typisch zo?n seizoen dat een club in crisis kenmerkt.
Het zit nu even tegen, ja?, verzucht de oefenmeester na de zoveelste dreun. ?Maar is dat gek met zo?n programma? Ik denk van niet. Laten we alsjeblieft realistisch zijn. We zijn Cambuur, hoor.?
Tikkertje
Drie dagen eerder is van enig onbehagen nog geen sprake. De zon schijnt uitbundig boven Leeuwarden en op de tribunes van het Cambuur Stadion vergapen enkele tientallen belangstellenden zich aan een van de laatste testen voor het bezoek van PSV. Het fenomeen besloten training komt hier gelukkig slechts ??n keer per week voor. Vandaag is dat sowieso vrij lastig uitvoerbaar met een hoogwerker die precies naast een lichtmast staat geposteerd. Vanuit de lucht zien twee mannen met een helm dat keeper Harm Zeinstra zich opmaakt voor zijn eerste basisplaats onder de lat, dat bij Manchester City-huurling Jack Byrne langzaam weer schwung in de benen komt, en hoe volwassen mannen kort voor de lunch als bezetenen achter elkaar aan hollen in de middencirkel. Tikkertje is hier in Leeuwarden geen kinderspel, leren we later, maar een psychologische vondst. ?Om het goede gevoel terug te vinden?, zegt De Jong later. Want plezier, daar draait het volgens hem om. Zeker als een club, zoals nu, onder hoogspanning staat. ?Dan moet je juist vasthouden aan de basis. Aan goed voetbal en aan leuke, gekke dingen. Dat is de manier om uit een stressvolle situatie te komen.?
?Het is heel normaal dat nieuwe spelers moeten wennen. Ik ben heel blij met mijn selectie?
Want zo kun je de gemoedstoestand bij de nummer zeventien in de Eredivisie wel noemen, stressvol. Er staat een reputatie op het spel. De Friezen spelen net twee jaar weer op het hoogste niveau. Toch is Cambuur daar gek genoeg maar moeilijk weg te denken. Iedereen is het er zo?n beetje wel over eens dat de club qua entourage en gewoonlijk frisse spelopvatting thuishoort op het hoogste voetbalpodium. En dat brengt de nodige verwachtingen met zich mee. Alleen komen die er vooralsnog niet uit. Misschien ook wel omdat de nieuwe technisch directeur, Henry van der Vegt, nog zoekende lijkt. De door hem gehaalde Marvin Peersman (FC Dordrecht), Kai Heerings (FC Utrecht), Djavan Anderson (AZ) en Xander Houtkoop (ADO Den Haag) maken nog geen verpletterende indruk, de met Etienne Reijnen geruilde Martijn van der Laan (FC Groningen) oogt nog verre van fit. En van een andere centrale verdediger, de op de valreep van Feyenoord gehuurde jongeling Wessel Dammers, is het nog maar de vraag waartoe hij in staat is. ?Het is heel simpel?, zegt De Jong. ?Vorig seizoen raakten we zo?n zestig procent van de selectie kwijt. Nu is er, de blessures van Marlon Pereira en Vytautas Andriuskevicius meegerekend, een verloop van ongeveer zeventig procent. Dat vang je niet zomaar op. We zijn geen tovenaars bij Cambuur. Het is heel normaal dat nieuwe spelers moeten wennen. Ik ben heel blij met mijn selectie.?
De coach presenteert zich vandaag op zijn werkkamer zoals we hem kennen in de voetballerij: toegankelijk, vol hartstocht en wars van enig cynisme. Maar toch: voor het eerst in zijn trainersloopbaan zit het De Jong niet mee. Opeens voelt hij zich gedwongen impopulaire maatregelen te nemen, zoals het wisselen van zijn doelman Leonard Nienhuis in de rust tegen Vitesse. Opeens krijgt hij kritiek in kranten en op televisie. En opeens struikelen zijn spelers vaker over hun eigen voeten dan over de naam Vytautas Andriuskevicius. Want veel meer nog dan de positie op de ranglijst, is vooral d?t zorgwekkend. Dat zijn verdediging na een handvol potjes al tegen een doelsaldo aankijkt van diep onder het vriespunt, dat zijn spitsen moeizaam scoren, en dat zijn elftal in de wedstrijden waarin het niet eens heel veel minder is (zoals tegen Feyenoord en Vitesse) de finesse mist om door te drukken. Opgeteld bij de magere resultaten in de voorbereiding, lijkt de ongedwongen vibe wel zo?n beetje weggewaaid uit Leeuwarden. Of dat een rasoptimist als De Jong geen zorgen baart?
?Ja, natuurlijk maak ik me zorgen! We willen de mensen vermaken met Cambuur. En dat lukt vooralsnog niet. Dat vreet aan me. En dan lijkt het me vanzelfsprekend dat ik die stress ook wel voel, ja. De afgelopen weken spookten er soms vragen door mijn hoofd: Wie komt er nog bij? Gaan er nog spelers weg? Mijn kinderen zeggen weleens: ?Pap, doe eens normaal?. Dan zit ik te malen over Cambuur. Dat doe ik normaal gesproken ??k wel, maar in moeilijke tijden doe je dat nog meer. Neem die keeperwissel van Leonard Nienhuis. Voor mijn gevoel kon ik niet anders. Maar geloof me, ik neem zo?n beslissing echt niet voor mijn lol. En zo zijn er zo veel dingen. Waarom zit het ons tegen Vitesse en Feyenoord net niet mee? Het laat me niet los. Gewoon omdat ik het goed wil doen. Dat verdient deze club, dat verdienen deze supporters.?
?We staan schouder aan schouder, op de tribunes en in de club. Dat gaat echt de doorslag geven?
Prompt verschijnt een twinkeling in zijn ogen. Er zijn clubs waar na een paar nederlagen al om het hoofd van de coach wordt geschreeuwd. Er zijn clubs waar de achterban wegblijft als het even tegenzit. En er zijn clubs waar spelers en trainer zelfs na een 1-6 nederlaag tegen Heracles massaal worden toegezongen. Bij SC Cambuur dus. De Jong: ?Man, als ik alleen al aan die wedstrijd tegen Heracles denk, krijg ik weer kippenvel. Die avond vormde voor mij het bewijs dat bij 99 procent van onze supporters realiteitszin aanwezig is. De wetenschap dat het voor de club een heel moeilijk jaar wordt. Maar juist omdat dit besef zo breed gedragen wordt, voelen we ons zo sterk. We staan schouder aan schouder, op de tribunes en in de club. Dat gaat echt de doorslag geven dat we het gaan redden. Die overtuiging heb ik. We zijn een van de degradatiekandidaten, hebben iedereen nodig om in de Eredivisie te blijven. Dan is het fijn als je merkt hoe iedereen zich onvoorwaardelijk achter de club schaart.?
Want degradatievoetbal spelen is een aparte discipline, weet De Jong. In Sjoerd Overgoor, zijn nieuwe captain, heeft hij in dat opzicht de vleesgeworden praktijkervaring in huis. De middenvelder degradeerde vorig seizoen met Go Ahead Eagles. En weet, cynisch gesteld, dus hoe het n??t moet. ?De slechte sfeer in de Go Ahead-selectie was vorig seizoen voor een groot deel de oorzaak voor de degradatie?, valt Overgoor zijn trainer bij. ?En daarom ben ik er zo alert op als ik merk dat bij sommige jongens de koppies gaan hangen, zoals na die nederlaag tegen Heracles. Het slechtste wat je als club kan overkomen, is dat de sfeer naar de kloten gaat. Dat gebeurde in Deventer. Niet van de ene op de andere dag, eerder sluimerend. Er ontstonden groepen, er kwam irritatie. We praatten of discussieerden op trainingen niet meer met elkaar. Nee, we schopten n??r elkaar. Logisch misschien, als je elke week verliest. Maar dan weet je ??n ding zeker: dit komt niet meer goed. Die opgedane lessen in De Adelaarshorst probeer ik nu hier bij Cambuur op de jongens over te brengen. En ik heb het idee dat de trainer, een mensenmens, dat ook wel is toevertrouwd. Een team vormen dus, positief blijven, en geen ruimte laten voor ergernissen. Dan komt het echt wel goed. Dit Cambuur is kwalitatief een stuk sterker dan het Go Ahead van afgelopen seizoen.?
Onverstoorbaar
Terug naar zaterdagvond, een uur of half twaalf. In de perskamer van het Cambuur Stadion nipt Henk de Jong van zijn, hoe hij het noemt, ?vrouwenbiertje?. Zo?n biertje dat in commercials wordt gedronken wanneer de week doormidden is gedeeld. Of als de cijfers meevallen. Al klinkt dat laatste vanavond wel wat wrang, kort na de derde thuisnederlaag op rij. De cijfers? Nul voor Cambuur, zes voor PSV. Het totaal van de Friezen in deze competitie? Vier doelpunten voor, twintig tegen. Het gevolg? De zeventiende plaats op de ranglijst.
Een diepe zucht. Nee, over Kevin Blom heeft hij het nu liever niet meer, de scheidsrechter die met het geven van de rode kaart aan Sander van de Streek ervoor zorgde dat de wedstrijd na acht minuten al geen wedstrijd meer was. De Jong wil alleen kwijt dat de beslissing volgens hem ?schandalig? was en ?een typisch gevalletje van klein tegen groot?. Veel liever praat hij over de stemming in het stadion, die nooit omsloeg in moedeloosheid of onvrede. Of, nog erger, in het afbranden van de eigen spelers. Een signaal, leek het, van de bijna tienduizend op de tribunes. De fans die de laatste twee jaar zoveel hebben gekregen, voelen dat de club nu h?n nodig heeft. Negentig minuten aan een stuk stonden ze er vanavond weer tegen PSV, hoorbaar en onverstoorbaar. Voor hun trainer. Voor hun spelers. Voor Cambuur.
?Zelfs als we verliezen, spelen we hier met twaalf man?, laat De Jong de entourage na afloop nog eens op zich inwerken. ?Dat geeft houvast. Samen komen we uit deze dip. Al is het alleen maar omdat we echt goed kunnen voetballen. En dat gaat eruit komen als we op elkaar zijn ingespeeld en jongens als Jack Byrne kunnen gaan spelen. Niet paniekeren dus. Is nergens voor nodig. Het komt potverdimme goed.?
Vastberadenheid of hoop tegen beter in? E?n ding staat vast: Henk de Jong fietst ook komende zaterdag, als de thuiswedstrijd tegen FC Twente op de kalender staat voor Cambuur, weer trouw naar de bakkerszaak van Gosse en Afke Tjoelker. Want ze blijven ze stug dooreten in Leeuwarden, die kampioenskoeken. Ook al smaken ze de laatste weken nog zo bitter.
VI
Wat dom dat het niet in 1 bericht kan.