Ajax In Europa ; Mijn Voetbaljeugd

[BlauwVinger]

Deel I

In 1966/67 wordt Ajax opnieuw kampioen en mag het het in de eerste ronde van de Europa Cup opnemen tegen het almachtige Real Madrid. In 1965/66 zag een vol Heysel de witgehemde Galacticos Partizan Belgrado verslaan met 2-1. Zo’n team ziet er dan als volgt uit: Araquistan, Pachin, Sanchis, Pirri, De Felipe, Zoco, Serena, Amancio, Grosso, Velasquez en ene Gento. Aan Joegoslavische zijde speelde een doctorandus. Zijn naam was Velibor Vasovic.

Vanaf 1956 hadden de Madrilenen vreselijk huisgehouden in Europa. 1966 was de 8ste finale van Real waarvan er 5 winnend waren afgesloten.

Op 20 september 1967 ontvangen de godenzonen het gevreesde Real Madrid in het Olympisch Stadion. De eerder genoemde Velibor Vasovic was niet geheel onopgemerkt gebleven in de finale van 1966. We treffen hem dan ook aan in de volgende opstelling: Gert Bals, Wim Suurbier, Tonnie Pronk, Velibor Vasovic, Barry Hulshoff, Bennie Muller, Henk Groot, Sjaak Swart, Klaas Nunninga, Johan Cruijff en Piet Keizer.

Johan Cruijjff zou in de 19de minuut, zie foto, voor de 1-0 zorgen, maar José Pirri trok de zaak in de 35ste minuut recht. Ajax reist in geloof, hoop en liefde af naar Spanje.

Ik vertel hier graag even tussendoor dat het Olympisch Stadion voor die en komende gelegenheden altijd bom- en bomvol zat. De mooiste plek was de paddock, de onoverdekte zittribune vóór de eretribune. Op de wielerbaan werden achter de goals extra tijdelijke zittribunes gebouwd.

 

[BlauwVinger]

Deel 2


In de return op 11 oktober 1967 treedt Ajax aan in het Bernabeu in Madrid. Eigenlijk was dat niet eerlijk. Natuurlijk, De Meer was charmant en met De Kuip had Nederland, naast De Vrolijkheid in Zwolle, de beschikking over drie heuse voetbaltempels waar tegenstanders met knikkende knietjes en al schietgebedjes prevelend hun opwachting maakten. Maar Bernabeu was niet eerlijk. Dat was één gigantische muur van terracing die tot in de hemel reikte. Drie keer De Kuip en dan ben ik nog mild. En dan voetballen daar ook nog eens Gento en Veloso. Mijn hemel.

Gento zou in de 58ste minuut scoren. Logisch, zou Johan Cruijjff gezegd hebben. Maar dan is daar Henk Groot, de kopbalspecialist die 11 minuten later de Nederlandse huiskamers zou doen opveren. 1-1 in het Bernabeu, waar tegenstanders Europees opgeslokt werden. Mijn hemel. Ajax haalde het fluitsignaal van de 90 minuten.

In de eerste verlenging zou José Veloso al na 9 minuten de Nederlandse harten breken. Niettemin verliet Ajax met opgeheven hoofd Bernabeu, de hemel. Enkele jaren later zou ene Mühren in zijn eentje het onrecht wreken. Bernabeu wist toen nog niet wat haar te wachten stond.

Het seizoen 1967/68 zou een halve finale opleveren waarin Manchester United overeind zou blijven tegen Real Madrid om vervolgens Benfica op Wembley te verslaan met 4-1 na verlenging. Benfica?

 

[BlauwVinger]

Deel 3

Het seizoen 1967/1968 verliep dan wel in Europees verband ongelukkig voor Ajax, ‘thuis’ in Nederland wordt het ‘gewoon’ weer kampioen, met Feijenoord als goede tweede en Go Ahead op afstand derde. Blauwvinger ziet Ajax op de afgeladen Adelaarshorst in Deventer met rond de 20.000 toeschouwers en promovendus Volendam wordt met 7-1 afgedroogd tijdens het eerste bezoek van BlauwVinger aan De Meer. Daar zou het niet bij blijven.

Het kampioenschap geeft wederom recht op deelname aan de Europa Cup. Ajax houdt daarmee heel Nederland voetballend in haar greep in een periode dat massa-media-communicatie niet de snelheid kent waarmee heden ten dage binnen een nano-seconde real-time uitslagen bekend zijn.

Portugal is een enclave van Mozambique en ligt in Europa op het Iberisch schiereiland. Onder de naam Benfica zou het beste elftal dat Mozambique ooit heeft voortgebracht furore maken in de Europa Cup. In het seizoen 1960/61 versloegen de zwarte engelen van God in Bern Barcelona met 3-2. Een jaar later ziet Amsterdam de afgevaardigden van De Heer Real Madrid oprollen met 5-3. En dat doen we dus níet in extra tijd, he. Gewoon 90 minuten en dan afblazen.

In het seizoen erop verslikt Benfica zich op Wembley in AC Milan. Onthoud die laatste naam even svp. In 1964/65 mag Internazionale Benfica met 1-0 huiswaarts doen keren en in 1967/68 is Wembley opnieuw het decor van Portugees verdriet. 4-1 na verlenging door toedoen van de rode cohorten uit Manchester.

Allemaal onterechte nederlagen natuurlijk. Dat moge duidelijk zijn. Costa Perreira, Adolfo, Humberto, Jacinto, Cruz, Graça, Coluna, Augusto, Simoes, Eusebio, Torres. We zetten de dingen die komen gaan graag even in perspectief.

 

[BlauwVinger]

Deel 4

Op 18 september 1968 begint Ajax haar nieuwe Europa Cup avontuur in Nürnberg waar de plaatselijke FC, dat al snel door Volkert op een 1-0 voorsprong kwam, uiteindelijk op een 1-1 werd gehouden door een doelpunt van Johan Cruijff in de 80ste minuut.

In Amsterdam worden de Duitse kampioenen met 4-0 overrompeld. Sjaak Swart brengt de Ajacieden aan de leiding, neemt vervolgens ook de twééde treffer voor zijn rekening waarna Henk Groot en Johan Cruijff het karwei afmaken.

In de tweede ronde stuitten de Amsterdammers op het Turkse Fenerbahce. Met Inge Danielsson als vervanger van Piet Keizer ziet een kolkend stadion Klaas Nunninga scoren in de 14de minuut. Fenerbahce houdt lang stand totdat Bennie Muller in de 74ste minuut opnieuw de defensie breekt.

Op 27 November 1968 mag Ajax naar Istanbul om daar een volstrekt onbespeelbaar veld aan te treffen. Niettemin wordt er tóch gespeeld en schieten Piet Keizer en Klaas Nunninga Ajax opníeuw naar een 2-0 overwinning.

 

[BlauwVinger]

Deel 5

Op woensdag 12 februari 1969 breekt dan de grote dag aan. Benfica komt naar Amsterdam en BlauwVinger woont zijn eerste Europa Cupwedstrijd bij. Slapeloze nachten in de provincie. Nederland is dan al enkele dagen in de ban van de winter en toen was Amsterdam ver weg. De reis erheen voelt aan als een pelgrimage. Snelwegen waren er toen nauwelijks. Vrijwel elke negorij op de Veluwezoom en in Het Gooi wordt op weg naar het nirvana dan ook per dorps- of stadskern getrotseerd, boterhammetjes met pindakaas mee.

De aanblik van de lichtmasten was overweldigend. Vier majestueuze orbitale zaklantaarns. De Amsterdamse hemel was vanaf Diemen gloedvol aangelicht en werkte als een magneet. Dáár moest je zijn. Een overweldigend aanblik. In Zwolle had je toen alleen maar batterijtjes en schemerlampen.

Ajax tegen het grote Benfica. Plakplaatjes komen tot leven. Ze bestáán. Het Olympisch Stadion is een hemel en Zwolle voor het gevoel lichtjaren verwijderd. Het veld is wit en omzoomd met grote sneeuwwallen. De Portugezen uit Mozambique hebben het koud. De in het wit gestoken Schieriberiërs worden als rillende juffershondjes door een partisaans Olympisch Stadion uit de spelerstunnel gezogen. Mozambique had nog nooit een uitwedstrijd gespeeld op Antarctica. Trainer Otto Gloria heeft ijspegels in zijn snor.

Een jongetje uit Zwolle schreeuwt om het hardst. Hij heeft alleen oog voor plakplaatjesheld Eusebio en hij verbeeldt zich dat de Parel van Mozambique naar hem kijkt. De Amsterdammers dachten onder vertrouwde winterse omstandigheden eenvoudig te kunnen winnen. 55.149 kleumende toeschouwers en een gloeiend jongetje uit Zwolle, die kristallen de ijle lucht indampt, gaan er eens goed voor zitten.

 

[BlauwVinger]

Deel 6

Echter, Ajax begon als verstijfd en niet eens van de snijdende kou. Het leek wel verlamd door de grote namen als Eusebio, Coluna, Simoes en Torres. In de wedstrijd beweegt Benfica zich in het witte tenue soepel over de harde ijsvlakte. Hoewel Ajax het weekeinde ervoor met 7-0 van DOS heeft gewonnen, maakt de ploeg een onzekere indruk. Bennie Muller veroorzaakt een strafschop als hij Simoes onderuit haalt. Jacinto Santos verslaat in de 31ste minuut van elf meter Gert Bals.

Vijf minuten later wordt een historisch beeld voorgoed op het netvlies van BlauwVinger geëtst. De machtige en werkelijk boomlange midvoor José Torres kopt snoeihard een bal tegen het net. Naast de goal neemt hij een enorme sneeuwklomp op in zijn handen en torst het boven zijn hoofd gelijk een wereldbol. Sneeuwsculptuur. Torres in de sneeuw.

We pakken de draad weer op in Amsterdam voor het vervolg van Ajax en Benfica. Een volkomen onthutst Olympisch Stadion snakt naar de rust en ik naar een Mars. Ajax komt de kleedkamers uit met Inge Danielsson als vervanger van Klaas Nuninga en brengt de zonen al in de 46ste minuut terug in de wedstrijd. Op papier althans want Ajax weet absoluut geen vuist te maken tegen het vrijuit voetballende Benfica. Alle Nederlandse harten, óók die in de huiskamers, worden uiteindelijk definitief gebroken als José Augusto, nóg zo’n geweldenaar, in de 61ste minuut het scorebord doet huilen. Eindstand 1-3.

De terugweg naar Zwolle is de langste route ooit afgelegd binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Je hart ligt bij PEC dat je tweewekelijks in het echt ziet, je bent wezenloos onder de indruk van Ajax en Amsterdam, je bent er geweest dus tel je nu écht mee op school. Torres staat in mijn verbeelding nog steeds een sneeuwklomp te gewichtheffen.

De volgende ochtend beleef ik op school een finest hour. Iedereen wil je aanraken want je was erbij. Je hebt Ajax in het écht gezien. Je bent dan wel een opgeschoren rukeend met een hoornen bril met jampotdikte –6,6, aan beide ogen, maar ook bakvissende meisjes worden handtastelijk. Bij PEC gebeurde dat nóóit, ook niet na een overwinning.


De winter voelt nóg kouder aan en Ajax is bijna blij dat ze op 19 februari 1969 mag afreizen naar Lissabon, wég van de bevroren velden.

 

[BlauwVinger]

Deel 7

De late avondwedstrijd is niet live op televisie. Na de nederlaag in het Olympisch Stadion had de NTS, de voorloper van de NOS, geen trek om een forse som te betalen voor de uitzendrechten. Zomeravondvoetbal in een land dat alleen maar in de Bos-Atlas bestond. De straten zijn leeg en elke huiskamer gaat schuil achter de dichte gordijnen. Schemerlamp en radio aan, én een gestreepte pyjama. Je moest dan wel eerst ’s-middags naar bed wánt je mocht opblijven. Warme chocolademelk en een cocos-macroon. Of een mariakaakje. Daarna ging de koekjestrommel meteen weer dicht. Principes kosten immers geld. De verwarming is een kolenkachel en het haar van je vader staat stijf van de brillantine.

Een radio is een teakhouten geluidsoverbrenger, uitgerust met drie gloeilampen, een lintantenne en twéé knoppen. Eén voor aan/uit en volume en één om zenders te zoeken. Die avond kom je dan al gauw uit op Hilversum I. Het verslag wordt verzorgd door Wim Hoogendoorn en Dick van Rijn.

Dick van Rijn is aan de beurt. Krakend klinkt het dan: ‘Een goedenavond dames en heren; ik heet U allen in de huiskamer van harte welkom vanuit het imposante Estadio da Luz in Lissabon waarin ons aller Ajax uit Amsterdam het mag gaan opnemen tegen het grote Benfica voor de bijna onmogelijke opgave om de 1-3 nederlaag in Amsterdam goed te maken.

En dan geef ik nú de microfoon over aan mijn collega Wim Hoogendoorn die links van mij zit’. Er volgt enig gestommel. ‘Goedenavond beste luisteraars, ook ik heet u van harte welkom op dit late tijdstip vanuit een warm Lissabon. Ik geef U nú de opstellingen zodat U mee kunt schrijven. Een ballpoint heette toen schrijfgerei. In het doel Gert Bals. Vervolgens Barry Hulshoff, Velibor Vasovic, Theo van Duivenbode, Tonnie Pronk, Henk Groot, Wim Suurbier, Sjaak Swart, Johan Cruijjff, Inge Danielsson en Piet Keizer! De arbiter fluit nú af en we wensen U een prettige wedstrijd!’.

Ajax begint overrompelend en na 32 minuten kijken de toeschouwers naar een stand die ze thuis nog nooit hadden gezien: 0-3, door toedoen van Inge Danielsson (1x) en de die avond opnieuw weergaloze Johan Cruijff.


Als Nederland in de rust massaal heeft zitten urineren en de kokosmacronen heeft afgevoerd, kunnen de waterleidingmaatschappijen het ritme van vraag en aanbod niet aan. Tweede helft. Mijn iets te lange pyjamamouwen beurtelings als lolly en fopspeen worden gebruikt. In de 70ste minuut kopt de reusachtige José Torres de 1-3 binnen. Inmiddels is de brillantine van mijn vader uitgelopen en begint BlauwVinger aan zijn pyjamaknopen te kauwen.

En dít is hem dán! José Torres. Plakboekheld.

De volgende ochtend schreeuwen de krantenkoppen zowel hosanna als hoezee. Ajax had het onmogelijke gepresteerd. Tonnie Pronk zou Eusebio uit de wedstrijd hebben gespeeld. Níemand speelt Eusebio uit de wedstrijd en al helemáál niet als je Tonnie Pronk heet. Lekker makkelijk om te beweren als er geen beelden zijn…Ik zie Eusebio al thuiskomen in Mozambique en dan wordt er gevraagd: “ Én, mijn zoon, hoe ging het? Nou, Mam, ik ben door Tonnie Pronk zoek gespeeld”. “Ga je mond spoelen Eus en je vader pesten, wil je?”

Overigens speelde Tonnie Pronk Eusebio compleet uit de wedstrijd. Er was een beslissingswedstrijd geforceerd tegen het almachtige Benfica uit Buitenmozambique.

Parijs. We komen eraan!!!!!

 

[BlauwVinger]

Deel 8

Parijs, 1969

Er was een beslissingswedstrijd in Parijs voor nodig om beide grootmachten Ajax en Benfica te kunnen scheiden. Op 5 maart 1969 is het zover. De ‘godenzonen’ zijn het eerste Nederlandse clubelftal dat in de annalen van de Europa Cup een dramatisch hoofdstuk zou schrijven.

In eerste instantie was het Parc des Princes in Parijs aangewezen als scherprechter maar gelet op de overweldigende belangstelling voor kaartjes werd de titanenstrijd verplaatst naar de stokoude rugbytempel Stade des Colombes dat niet eens was uitgerust met lichtmasten. Daarom zou die middag de wedstrijd om 15.00 uur beginnen.

Op die dag was het openbare leven in Nederland verlamd. Mayonaisepubers kregen vervroegd vrijaf van school, onze jongens ‘in den vreemde’ weigerden een middag dienstplicht, soldaten mochten eerder met de zaadexpres van de Nederlandse Spoorwegen naar huis, De Tweede Kamer ging tijdelijk in reces, ploegendienstpummels namen massaal een atv, heel Nederland was aan de buis gekluisterd en de eerste autoloze woensdagmiddag was een feit. The Netherlands came to a complete standstill. Over grootste club gesproken.

Het zou voor onze Oosterburen een ideale gelegenheid zijn geweest om ons land opníeuw binnen te vallen. Even met een paar tanks naar Den Haag en hups.

De run op kaartjes was zogezegd overweldigend. De zwarte markt teelde wierig en weelde tierig en talloze reisbureau-aasgieren vlogen onbarmhartig in op de vraag met woekeraanbiedingen. Ook tóen waren er al buscombi’s!.

Geen gemier met internet; gewoon in de rij aansluiten.

In die tijd dreven spelers een handeltje, bij voorkeur een sigarenzaak zoals het geval was bij Sjakie Swart en Bennie Muller. Ook díe twee hebben met kaartverkoop de nodige garens gesponnen bij de algehele voetbalgekte die zich van heel Nederland meester had gemaakt.

De reputatie van Parijs als flamboyante metropool met lichtekooien en bevallige courtisanes deed menig braaf huisvadershart harder kloppen. Het is dan ook niet op gespannen voet met de waarheid om te beweren dat niet alleen Ajax als een magneet trok. Daags voor de wedstrijd kwam de armada op gang. Per bus, per vliegtuig, per auto en zélfs per fiets. Nederland liep leeg om Ajax in den vreemde massaal te steunen.

 

[BlauwVinger]

Deel 9

Herman Kuiphof, die Herman Tsjuiphof zou gaan heten omdat hij de uitspraak van de Zweedse Feijenoord-aanvaller Ove Kindall zou gaan verbasteren tot Ove Tsjindvall, deed verslag van de wedstrijd waarin Ajax opereerde met een vijfmans-verdediging en een viermans-voorhoede. Jaja.

De opstellingen voor 63.638 toeschouwers waarvan volgens de overlevering rond de 40.000 Ajax-aanhangers:

José Henrique, Adolfo Calisto, Humberto Fernandes, Humberto Coelho, Fernando Cruz, Jacinto Santos, Tóni, Jaime Graca, José Torres, Eusébio en António Simoes die vervangen zou worden door José Augusto.

Ajax trad aan met Gert Bals, Wim Suurbier, Barry Hulshoff, Velibor Vasovic, Theo van Duivenbode, Henk Groot, Ton Pronk, Inge Danielsson, Johan Cruyff, Piet Keizer en Sjaak Swart die in de 108ste minuut het veld zou ruimen voor Bennie Muller.

Ze kwamen met bedrukte gezichten en enigszins bedremmeld het veld op, onder de indruk van de rood-witte zee:

De wedstrijd stond onder leiding van Roger Machin, hier geflankeerd door Piet Keizer en nog iemand. uit Mozambique.

Van het wedstrijdverloop in reguliere speeltijd herinner ik me flarden, waarbij het cliché ‘gelijkopgaande strijd’ misschien nog wel het meest recht doet aan het beeld. Beide ploegen waren natuurlijk bekend met elkaars speelwijze. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Benfica in de tweede helft op grond van acties van Eusebio en held Torres in de reguliere speeltijd de overwinning naar zich toe had moeten trekken. Johan Cruijff kwam in de eerste helft niet écht los maar zou in de tweede 45 minuten na een mooie solo zijn schot gekeerd zien door doelman Henrique.

De verlenging staat dan weer wél op je netvlies. Dan zie je Piet Keizer voorzetten, verdediger Adolfo grándioos mismaaien en Johan Cruijff van buiten de zestien verwoestend en met veel effect uithalen.

Keeper Henrique probeert te redden wat er te redden valt maar de bal ploft via zijn vingertoppen binnen. 1-0!!

 

[BlauwVinger]

Deel 10

Ik herinner mij een geknakt Benfica. Mozambique huilt en de lichten in Estadio da Luz zouden nooit meer zo fel schijnen. Nederlanders waren ooit verantwoordelijk voor het afschieten van de laatste dodo op Madagascar; nu was het arme Benfica aan de beurt. Het licht gaat uit voor de vleugellamme Portugezen uit Da Luz in de lichtstad. Ironischer kan bijna niet. Nog voor de eerste verlenging wordt afgefloten knalt Inge Danielsson de 2-0 binnen op aangeven van Sjaak Swart.


Kort na aanvang van de tweede helft speelt plakplaatjesheld Torres, de Atlas van het Olympisch Stadion, even opníeuw een hoofdrol door eigenhandig dronken Ajax-supporter buiten de lijnen te werken. Even later, in de 108ste minuut, bezegelt Inge Danielsson definitief de ondergang van Benfica met een lob nadat hij in de vrije ruimte was gekatapulteerd door Piet Keizer. 3-0.

Op 5 maart 1969 werd Ajax de grootste club van Nederland. Op PEC Zwolle na dan.

 

[BlauwVinger]

Slot,

Ik zou na de wedstrijd tegen Benfica tijdens de fameuze verovering van Europa in het begin van de zeventiger jaren en tot laat in The Eighties nog meer mooie Europa Cup wedstrijden in Het Olympisch Stadion en in De Meer zien.

‘Hij heeft gewonnen de Zilvervloot’.

De rushes van Sjaak Swart. De magie van Johan Cruijff. De flegmatieke Piet Keizer.

Ajax is Ajax niet (De) Meer.

 

[gevegt]

Mooi geschreven!
Je zou het een keer in boekvorm moeten uitgeven.

 

[BlauwVinger]

Mooi geschreven!
Je zou het een keer in boekvorm moeten uitgeven.

Oh, de ironie...